Thái tử Trần Khâm lên làm vua Trần Nhân Tông năm 1279
Thái tử Trần Khâm lên làm vua, tức là vua Nhân tông.
Lúc bấy giờ sứ nhà Nguyên đi lại hạch điều này, trách điều nọ, triều đình cũng có lắm việc bối rối. Nhưng nhờ có Thánh tông thượng hoàng còn coi mọi việc và các quan triều đình nhiều người có tài trí, vua Nhân tông lại là ông vua thông minh, quả quyết, mà người trong nước thì từ vua quan cho chí dân sự đều một lòng cả, cho nên từ năm giáp thân (1284) đến năm mậu tí (1288) hai lần quân Mông cổ sang đánh rồi không làm gì được.
Trừ việc chiến tranh với quân Mông cổ ra, để sau sẽ nói, trong đời vua Nhân tông lại còn giặc Lào, thường hay sang quấy nhiễu ở chỗ biên thùy, bởi vậy năm canh dần (1290) vua Nhân tông lại phải ngự giá đi đánh Lào.
Đời vua Nhân tông có nhiều giặc giã, tuy vậy việc văn học cũng hưng thịnh lắm. Xem bài hịch của Hưng đạo vương, thơ của ông Trần quan Khải và của ông Phạm ngũ Lão thì biết là văn chương đời bấy giờ có khí lực mạnh mẽ lắm. Lại có quan Hình bộ Thượng thư là ông Nguyễn Thuyên khởi đầu dùng chữ Nôm mà làm thơ phú. Ông Nguyễn Thuyên là người Thanh lâm 38 , tỉnh Hải dương, có tiếng tài làm văn như ông Hàn Dũ bên Tàu ngày xưa, bởi vậy vua cho đổi họ là Hàn. Về sau người mình theo lối ấy mà làm thơ, gọi là Hàn luật.
Năm quí tị (1293) Nhân tông truyền ngôi cho Thái tử tên là Thuyên, rồi về Thiên trường làm Thái thượng hoàng. Nhân tông trị vì được 14 năm, nhường ngôi được 13 năm, thọ 51 tuổi.