Số phận éo le của công chúa Việt bị mẹ đẻ ép lấy em chồng
Công chúa Thuận Thiên là ai?
Công chúa Thuận Thiên chính là Hiền Từ Thuận Thiên Hoàng hậu (1216 – 1248). Bà có tên húy là Oánh, là con gái cả của Lý Huệ Tông Lý Hạo Sảm, mẹ là Linh Từ Quốc mẫu Trần thị – con gái Trần Lý và là cô ruột của Trần Thái Tông Trần Cảnh.
Dưới bà còn có một người em nữa là “Chiêu Thánh Công chúa” tức Lý Chiêu Hoàng, Năm Bính Tý, Kiến Gia năm thứ 6 (1216), mùa hạ, tháng 6 (âm lịch), Lý Oanh được sinh ở bãi Cửu Liên, tước phong ban đầu là Thuận Thiên Công chúa.
Theo Đại Việt Sử ký toàn thư, công chúa Thuận Thiên sinh vào năm 1216: “Mùa hạ, tháng 6, hoàng trưởng nữ sinh ở bãi Cửu Liên, sau phong làm Công chúa Thuận Thiên”.
Ảnh minh họa công chúa Thuận Thiên
Ngay từ trong bụng mẹ, cuộc đời bà đã lắm nỗi bi ai. Bởi chính thời gian ấy diễn ra cuộc giằng co quyết liệt giữa mẹ đẻ và bà nội. Khi đó, Đàm Thái hậu cho rằng Hoàng hậu Trần Thị Dung là vây cánh của gia tộc họ Trần âm mưu lật đổ nhà Lý. Vì thế, Thái hậu nhiều lần tìm cách giết con dâu và cháu bằng thuốc độc.
Vì thương vợ nên Lý Huệ Tông đã tìm mọi cách ngăn cản âm mưu. Ông sắp xếp cho Trần Thị rời cung lâm bồn. Trên đường đi thì sinh công chúa Thuận Thiên ở Cửu Liên Châu (tả ngạn sông Hồng ngày nay).
Từ khi còn rất nhỏ, công chúa Thuận Thiên đã có hôn ước với Phụng càn Vương Trần Liễu. Khi đó, Lý Huệ Tông cho rằng, để con gái gả cho một võ tướng thì có thể yên ấm, ngăn chặn được âm mưu nhà Trần lật đổ nhà Lý.
7 tuổi rời nhà đẻ lên xe hoa
Theo một số ghi chép xưa, khi mới 6 – 7 tuổi, công chúa Thuận Thiên đã phải thực hiện lời hứa hôn với Trần Liễu. Thời gian này, nàng vô cùng hạnh phúc vui vẻ vì nhà chồng đối xử tử tế. Vợ chồng nàng cũng rất ân ái, hạnh phúc.
Thế nhưng, quãng thời gian ấy chẳng được bao lâu thì biến cố lại xảy đến. Lý Huệ Tông nhường ngôi cho em gái bà là công chúa Chiêu Thánh vào năm 1224. Kiên Gia Hoàng hậu Trần Thị Dung – mẹ đẻ trở thành Thái hậu.
Vua Trần Thái Tông
Sau này, Lý Chiêu Hoàng cũng bị mẹ đẻ và Thái sư Trần Thủ Độ gả cho Trần Cảnh – em trai Trần Liễu. Khi đó hình thành nên thái cực hai chị em Công chúa nhà Lý lấy hai anh em ruột họ Trần.
Sau khi kết hôn với Trần Cảnh, Lý Chiêu Hoàng cũng dần dần bị ép phải nhường ngôi cho chồng. Nàng trở thành Chiêu Thánh Hoàng hậu. Còn cuộc đời của Thuận Thiên công chúa cũng dần trôi theo cuộc đời của cô em gái Lý Chiêu Hoàng.
Mang thai 3 tháng bị mẹ đẻ ép lấy em chồng
Vào năm 1232, khi mới 14 tuổi, Lý Chiêu Hoàng hạ sinh Thái tử Trần Thịnh. Nhưng vì ốm yếu nên không lâu sau thì mất. Có lẽ vì thương xót con cộng với thể chất yếu mà một thời gian sau bà không thể mang thai được.
Và điều này khiến cho Thái sư cùng Thái hậu rất lo lắng cho việc nối ngôi dòng dõi nhà Trần. Sau cùng, Trần Thủ Độ ép vua Trần Thái Tông truất ngôi hậu của Chiêu Thánh, lập công chúa Thuận Thiên lên làm Hoàng hậu.
Trái ngang thay, khi ấy công chúa Thuận Thiên đang mang thai con của Trần Liễu được 3 tháng. Vì thế việc bị mẹ đẻ và Thái sư ép lấy em rể đã khiến nàng vô cùng buồn bã, u uất. Hơn nữa, quyết định này còn khiến Lý Chiêu Hoàng hiểu lầm Thuận Thiên nhẫn tâm cướp chồng của mình. Cuối cùng, vì lợi ích gia tộc, công chúa Thuận Thiên đành cắn răng chịu đựng nghe lời mẹ lấy em rể.
Về phía Trần Liễu, khi hay tin vợ bị ép lấy em thì vô cùng tức giận. Ông hội quân ở sông Cái làm loạn nhưng bị thua. Thuộc hạ bị Trần Thủ Độ ra lệnh giết chết. Sau này, Trần Liễu bị tịch thu hết quyền lực, buộc phải yên ổn làm một Vương gia nhàn rỗi.
Di tích A Sào thờ Trần Liễu và công chúa Thuận Thiên
Trong Khâm định Việt sử Thông giám cương mục phê về sự việc này như sau: “Phong hóa nhà Trần không nghiêm chỉnh, lại tệ hơn phong hóa nhà Đường ở Trung Hoa.
Nhưng bấy giờ Thái Tông hãy còn thơ ấu, mà Thủ Độ là người rất ngoan cố, phàm việc gì cũng do hắn chỉ sử. Thái Tông không theo cũng không được.
Thế mà sử thần chỉ trích riêng Thái Tông, như thế chưa phải là lời phê công bằng”.
Sau khi lấy em chồng, công chúa Thuận Thiên được phong làm Hiển Từ Thuận Thiên Hoàng hậu. Không lâu sau bà sinh con trai đặt tên là Trần Quốc Khang, đây là con của Trần Liễu.
Đến năm 1240, bà tiếp tục sinh Hoàng tử Trần Hoảng – con trai đầu với vua Trần Thái Tông. Sau này, là vua Trần Thánh Tông. 6 năm sau, bà sinh con trai thứ 3 là CHiêu Minh Đại Vương Trần Quang Khải.
Năm 1249, Hiển Từ Thuận Thiên Hoàng Hậu qua đời khi mới 32 tuổi, được truy tôn là Hiển Từ Thuận Thiên Hoàng thái hậu. Dù cuộc đời éo le, bị đưa đẩy vào bi kịch nhưng Thuận Thiên lại rất tự hào khi các con bà sinh ra đều thông minh, tài giỏi, danh tiếng lẫy lừng.
Điều đặc biệt là mặc dù bà đã trở thành vợ vua Trần Thái Tông – Trần Cảnh nhưng ở ấp A Sào (nay là xã An Thái, Quỳnh Phụ, Thái Bình), miếu thờ bà vẫn được lập cạnh đền thờ của người chồng đầu Trần Liễu.
Xem thêm: Sự trùng hợp kỳ lạ giữa 2 công chúa vừa đáng thương, vừa đáng trách trong sử Việt