Lớp học bí mật dành cho nữ sinh ở Afghanistan

Sau khi nữ sinh bị cấm đến trường, nhiều giáo viên đã tổ chức các lớp học bí mật dành cho các em – một hành động nhỏ nhưng mạnh mẽ đầy thách thức Taliban.

Ẩn mình trong một khu dân cư là lớp học toán nhỏ dành cho các nữ sinh trung học.

Giáo viên duy nhất tại đây nói rằng họ thừa biết các mối đe dọa và rất lo lắng, song việc dạy học cho bọn trẻ là điều cấp thiết, bất chấp mọi rủi ro.

Hầu như các trường trung học dành cho nữ sinh ở Afghanistan đã bị Taliban ra lệnh đóng cửa. Nhưng tại một ngôi trường nọ, các giáo viên đã âm thầm sắp xếp bàn ghế ngay ngắn cho học sinh để dạy học.

Một giờ học toán của lớp học bí mật dành cho nữ sinh trung học. Ảnh: BBC.

Đột ngột đóng cửa trường học

“Chúng tôi đã gắng sức để làm điều này một cách bí mật. Nếu bị Taliban bắt hoặc đánh, tôi cũng không hối hận về hành động của mình”, nữ giáo viên chia sẻ.

Đáng lẽ tháng 3 vừa qua là thời điểm khai giảng của các trường nữ sinh. Nhưng chỉ 1 giờ sau khi học sinh đến trường, nhóm lãnh đạo của Taliban đã đột ngột thay đổi chính sách, không cho phép dạy học.

Đối với những nữ sinh tại ngôi trường bí mật và cũng như nhiều cô gái trẻ khác, nỗi buồn ấy vẫn còn nguyên.

“Đã 2 tháng rồi mà trường vẫn chưa mở cửa trở lại, điều đó làm cháu rất buồn”, một nữ sinh 19 tuổi kìm nước mắt chia sẻ.

Tuy nhiên, Taliban lại cho phép các trường tiểu học của trẻ em gái hoạt động. Sau khi an ninh được cải thiện ở các vùng nông thôn Afghanistan, số lượng học sinh đi học đã tăng đáng kể. Nhưng đối với các nữ sinh lớn hơn, điều đó vẫn còn mơ hồ.

Đối với Taliban, “môi trường Hồi giáo” cần phải được ưu tiên hàng đầu, và mặc dù các trường học đã được chia theo giới tính, nhưng không ai chắc chắn điều đó có nghĩa là gì.

Giới chức Taliban đã nhiều lần khẳng định trước công chúng rằng các trường nữ sinh sẽ mở cửa trở lại, nhưng cũng thừa nhận rằng giáo dục nữ sinh là một vấn đề nhạy cảm đối với họ. Vào những năm 1990, tất cả các bé gái đều bị cấm đi học, do Taliban “lo ngại về an ninh”.

Theo một số nguồn tin, một số thành viên Taliban không hài lòng về việc ngừng dạy học cho nữ sinh. Bộ Giáo dục của Taliban cũng rất ngạc nhiên khi chính giới lãnh đạo của họ bác bỏ kế hoạch dạy học vào tháng 3. Một số quan chức cấp cao khác của Taliban được cho là đang gửi con em đi học ở Qatar hoặc Pakistan.

Ý kiến trái chiều

Trong thời gian gần đây, một số học giả tôn giáo thân Taliban đã ban hành Án lệnh hoặc sắc lệnh tôn giáo ủng hộ quyền học tập của trẻ em gái.

Sheikh Rahimullah Haqqani là một giáo sĩ người Afghanistan, sống ở bên kia biên giới ở Peshawar, Pakistan. Ông là người được Taliban kính trọng và từng được gặp các lãnh đạo cấp cao trong chính phủ Taliban vào tháng trước.

Trong một lần giảng ở trường của mình ở Peshawar, ông thận trọng không chỉ trích về việc đóng cửa các trường học nữ sinh của Taliban, mà cầm chiếc điện thoại di động trên tay, mở phần Án lệnh của ông có trích các sắc lệnh của các học giả trước đó và trích dẫn từ cuộc đời của Nhà tiên tri Muhammad. “Trong luật sharia không cấm giáo dục nữ giới. Vì vậy, không có căn cứ nào để làm điều này”.

“Các tài liệu tôn giáo đều cho rằng giáo dục nữ giới là được phép và bắt buộc, bởi vì nếu một người phụ nữ bị bệnh, đặc biệt trong môi trường Hồi giáo khắt khe như Afghanistan hoặc Pakistan, cô ấy cần được điều trị và thăm khám bởi các nữ bác sĩ”, ông nói.

Taliban ngày càng đưa ra nhiều quy định hà khắc áp đặt lên nữ giới, trái với những tuyên bố ban đầu khi lên nắm quyền. Ảnh: BBC.

Các giáo sĩ ở các tỉnh Herat và Paktia ở Afghanistan đã ban hành các sắc lệnh có điều khoản tương tự về việc giáo dục trẻ em gái. Đó là một động thái ủng hộ rộng rãi đối với việc giáo dục hiện nay ngay cả trong môi trường bảo thủ. Tuy nhiên, chưa ai rõ các sắc lệnh sẽ tác động như thế nào.

Taliban đã thành lập một ủy ban để xem xét vấn đề, nhưng theo nhiều nguồn tin, các bộ trưởng cấp cao của Taliban có xu hướng ủng hộ việc mở trường nữ sinh vào tháng 3 vừa qua, nhưng các ý kiến phản đối lại xuất phát từ nhóm lãnh đạo ở phía nam Kandahar, nơi đặt trụ sở của “Amir” hay lãnh tụ tối cao Mullah Haibatullah.

Sau khi đưa ra các chính sách mềm dẻo hơn vào tháng 8/2021 khi mới lên nắm quyền, Taliban lại dần ban hành nhiều sắc lệnh cứng rắn, trong đó bắt buộc phụ nữ phải che mặt và yêu cầu họ ở nhà.

Dường như có rất ít sự phản đối giáo dục cho trẻ em gái ở Afghanistan, nhưng một số nhân vật Taliban còn quan ngại việc nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) có thể sẽ chiêu mộ các cô gái nhiều hơn, nếu các trường học nữ sinh được mở.

Tuy nhiên, phương Tây cũng đã khẳng định rằng tiến bộ về quyền của phụ nữ chính là chìa khóa giúp Taliban có thể tiếp cận hàng tỷ USD dự trữ ngoại hối đang bị đóng băng.