Trung Quốc : Tập Cận Bình rơi mặt nạ qua vụ Bạc Hy Lai – Tạp chí tiêu điểm
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cam kết xây dựng một nhà nước pháp trị. Tuy nhiên trường hợp cựu thị trưởng Trùng Khánh Bạc Hy Lai và cựu bộ trưởng công an Chu Vĩnh Khang cho thấy đảng Cộng sản Trung Quốc vẫn như cũ : pháp luật chỉ là công cụ để trấn áp, tranh giành quyền lực trong nội bộ.
Quảng cáo
Chủ nhật 22/09/2013, cựu Bí thư thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai bị kết án chung thân. Vụ án gây tiếng vang từ một năm nay cộng với những tin đồn ô dù của ông là cựu Bộ trưởng Công an Chu Vĩnh Khang – một nhân vật đầy thế lực sắp bị truy tố vì tội tham nhũng – nhằm chứng tỏ ban lãnh đạo mới tại Bắc Kinh đang xây dựng một nhà nước pháp trị.
Báo chí chính thức ca ngợi vụ xử Bạc Hy Lai là bằng chứng chính quyền Trung Quốc xây dựng hệ thống pháp lý minh bạch và quyết tâm bài trừ tệ nạn tham ô « đang đe dọa chế độ » và sẽ « đánh từ ruồi đến cọp » như ông Tập Cận Bình hứa hẹn.
Hàng loạt quan chức cao cấp trong đó có phó Bí thư Tứ Xuyên, phó Thị trưởng Tứ Xuyên bị bắt giam. Cùng lúc đó, 5 cán bộ cựu lãnh đạo tập đoàn dầu khí quốc gia CNPC bị điều tra vì tội tham ô, tất cả đều là người thân cận của Chu Vĩnh Khang, một thời đứng đầu ngành dầu khí trước khi qua nắm bộ công an.
Báo chí Trung Quốc chỉ đưa tên 4 người nhưng giấu tên người thứ năm. Theo báo mạng Tài Tân và nhật báo South China Morning Post của Hồng Kông thì nhân vật bí ẩn này là cựu chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân.
Vô hiệu hóa đồng chí thuộc phe cạnh tranh để củng cố quyền lực
Câu hỏi đặt ra là liệu ông Tập Cận Bình có thực tâm bài trừ tham nhũng hay không ? Câu trả lời dứt khoát là không. Tập Cận Bình, theo đúng truyền thống của đảng Cộng sản Trung Quốc, tìm cách vô hiệu hóa các đồng chí thuộc phe cạnh tranh để củng cố quyền lực.
Người đưa ra nhận định trên đây là giáo sư người Hồng Kông Willy Lam, Lâm Hòa Lập ( Willy Wo-Lap Lam ). Trong bài « Vụ án dàn dựng Bạc Hy Lai đánh rơi chiếc mặt nạ thèm khát quyền lực của Tập Cận Bình », chuyên gia Willy Lam phân tích mặt trái của vụ án Bạc Hy Lai, của phiên tòa dàn dựng.
Từ ngày lên nhậm chức lãnh đạo Trung Quốc, ông Tập Cận Bình ít nhất hai lần khẳng định phải tôn trọng Hiến pháp nhưng mặt khác ông nhấn mạnh là phải « theo chỉ đạo của đảng lãnh đạo». Nói rõ ra là không có hy vọng nhà nước pháp quyền vì đảng Cộng sản ngồi lên trên pháp luật.
Tháng 8 vừa qua, tạp chí Đảng Kiến, cơ quan tuyên huấn của đảng Cộng sản Trung Quốc, khẳng định : « Mục tiêu của Hiến Chính (Việt Nam gọi là Lập Hiến) là lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ». Trong khi đó, theo báo Nhân Dân, thì chủ trương tôn trọng Hiến pháp là vũ khí tuyên truyền của Mỹ để chinh phục thị trường ».
Nhiều sự kiện khác cho thấy là Tập Cận Bình nói một đằng làm một nẻo là từ khi ông lên cầm quyền đã có ít nhất 100 luật sư và nhà hoạt động bảo vệ dân oan chống tham ô bị bắt giam hay sách nhiễu.
Bài phân tích « Bo Xilai sham « trial » unmasks Xi Jinping’s thirst for power » của giáo sư Willy Lam thuộc viện nghiên cứu Jamestown Foundation đã được phổ biến trên báo mạng Asia News.it.
Còn theo giới phân tích tây phương được AFP trích dẫn trong bài bình luận ngày 23/09/2013, bản án chung thân mà tòa Tế Nam tuyên bố hôm đó đã được « soạn trước ở chóp bu để khuyến cáo các đảng viên tuân thủ ban lãnh đạo mới vào thời điểm Tập Cận Bình đang thanh trừng nội bộ qua chiêu bài chống tham nhũng »
Tham nhũng hoành hành được vì đảng Cộng sản đứng trên luật pháp
Vì sao phiên toà dàn dựng không đánh lừa được giới quan sát ? Căn nguyên nguồn cội và quy mô tham nhũng tại Trung Quốc ? Nếu lãnh đạo Trung Quốc thực tâm chống tham nhũng thì phải làm gì ? Tại sao họ không làm ? Đâu là những giải pháp khả thi mà giới đối lập đã đề nghị ? Bài học nào cho Việt Nam ?
Giáo sư Ngô Vĩnh Long, đại học Maine, Hoa Kỳ phân tích :
RFI : Vì sao tham nhũng hoành hành tại Trung Quốc ?
GS Ngô Vĩnh Long : Lý do chính là đảng Cộng sản Trung Quốc đứng trên pháp luật, đứng trên Hiến pháp của Trung Quốc. Ngay Hiến pháp 1982 cũng nói là đảng Cộng sản cầm đầu nền chính trị Trung Quốc.
Đảng Cộng sản Trung Quốc có 66 triệu đảng viên. 66 triệu là con số rất lớn. Nếu đảng viên có nhiều quyền lớn như thế, thì quyền lợi đưa đến tham nhũng. Quyền lợi càng lớn thì tham nhũng càng lớn.
Tham nhũng tại Trung Quốc đưa đến tình trạng chỉ trong vòng 20 năm, phân cách giàu nghèo càng ngày càng lớn. Năm 2006, chính phủ Trung Quốc nói là chỉ có 1/100 người ở Trung Quốc đã chiếm hữu đến 60% tài sản của toàn quốc. Bộ trưởng Công an lúc bấy giờ là Chu Vĩnh Khang đưa ra những con số này và ông cho biết thêm là trong năm 1993 có 9.000 vụ biểu tình nổi loạn nhưng đến năm 2006 thì có hơn 100.000 « sự cố lớn » và mỗi năm tăng thêm không biết bao nhiêu lần.
RFI : Chiến dịch chống tham nhũng và vụ án Bạc Hy Lai mang ý nghĩa gì ?
GS Ngô Vĩnh Long : Chiến dịch chống tham nhũng – đúng như giáo sư Willy Lam phân tích – là một thứ tranh quyền giữa một số người lãnh đạo đảng Cộng sản. Thật sự đó không phải là vấn đề chống tham nhũng.
Bạc Hy Lai bị tố tham nhũng khoảng 4,4 triệu đô la. Nếu nói về giàu có thì nhiều người khác trong Bộ Chính trị giàu hơn Bạc Hy Lai rất nhiều.
Thật ra Bạc Hy Lai và người đỡ đầu ông là Chu Vĩnh Khang là hai người từ năm 2005, 2006 đã bắt đầu lo về vấn đề tham nhũng. Họ nghĩ nếu không dẹp được tham nhũng thì một lúc nào đó chính phủ và đảng Cộng sản sẽ sụp hoặc tan rã. Nhưng khi chống tham nhũng thì đụng đến những người tham nhũng lớn. Tôi nghĩ đây là một vụ trả thù.
RFI : Vì sao nhiều người đòi lãnh đạo Trung Quốc công khai hóa tài sản lại bị bắt ?
GS Ngô Vĩnh Long : Nếu lãnh đạo công khai hóa tài sản của họ thì sẽ thấy rõ là vấn đề tham nhũng lớn đến đâu. Lương, thu nhập của họ như thế nào mà làm sao có đến hàng tỷ đô la ? Công khai hóa sẽ chứng minh tham nhũng đến tột cùng…
RFI : Làm cách nào để diệt tham nhũng tại Trung Quốc ?
GS Ngô Vĩnh Long : Muốn dẹp tham nhũng thì phải dần dần dân chủ hóa. Bởi vì có 66 triệu đảng viên mà đảng viên nào cũng đứng trên luật pháp thì Bộ chính trị không thể nào kềm chế được 66 triệu người như thế. Chỉ có dân mới kềm chế họ được thôi.
Mà muốn dân kềm chế đảng thì phải có luật pháp. Phải cho dân lập ra những « cơ chế » để tranh đấu cho quyền lợi của người dân. Nếu không thì không chống tham nhũng được. Cho nên đảng Cộng sản rất sợ dân chủ hóa.
Tháng Tư năm nay, Bộ chính trị ra văn bản số 9. Điều mà chóp bu đảng Công sản Trung Quốc sợ nhất là « dân chủ hóa ». Vì dân chủ đưa đến mất quyền lực. Mà trong vấn đề dân chủ hóa, điều gọi là « Hiến Chính » – Việt Nam gọi là « Lập Hiến » – là điều họ sợ nhất : Người dân dùng hiến pháp tranh đấu cho quyền lợi….Trong 7 điều cấm kỵ, họ sợ nhất là « hiến chính », là không được theo hiến pháp như Tây phương.
Tôi nghĩ có cái gì giống Việt Nam. Trong hiến pháp và điều 4, cũng như Trung Quốc, cũng nói là đảng Cộng sản đứng trên hết, chỉ có đảng mới có quyền diễn giải Hiến pháp, còn người dân thì không có quyền.
RFI : Tham nhũng tại Trung Quốc khó diệt :
GS Ngô Vĩnh Long : Có hai vấn đề : từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên.
Từ trên xuống là phải để cho người dân cái quyền tố cáo tham nhũng….
Còn vấn đề từ dưới lên trên là tham nhũng nó tràn ngập hết : từ viên công an khu phố cho đến các ông giám đốc… mà bọn họ có muốn diệt tham nhũng đâu. Diệt tham nhũng thì họ mất quyền lợi. Cho nên phải có tổ chức dân sự hợp pháp, để người dân có thể tổ chức chống lại các hành động vi hiến của cán bộ trong đảng Cộng sản dùng quyền lực của họ đàn áp dân chúng.
RFI : Trong Hiến chương 08, giải Nobel Hòa bình 2010 Lưu Hiểu Ba đề nghị dân chủ hóa để cứu nước và … cứu đảng Cộng sản. Phải chăng đây là giải pháp tốt nhất ?
GS Ngô Vĩnh Long : Tôi đồng ý với ông Lưu Hiểu Ba nhưng vấn đề là nếu Trung Quốc muốn giải quyết tham nhũng thì ngay từ bây giờ phải dân chủ hóa từ từ bằng cách thiết lập xã hội công dân, trên nhiều lãnh vực, từ địa phương đến trung ương . Vì dân chủ hóa là tiến trình lâu dài nhất là Trung Quốc đã tiêu diệt xã hội dân sự từ năm 1949…
RFI : Việt Nam có thể từ Trung Quốc rút ra một bài học chống tham nhũng ?
GS Ngô Vĩnh Long : Tôi phải nói là vấn đề của Việt Nam còn khó giải quyết hơn Trung Quốc nữa. Tại sao ? Khi gọi là giải phóng đất nước thì đó là một chiến thắng bằng quân sự. Mà chiến thắng bằng quân sự thì bên thắng cuộc giành hết quyền lợi cho mình và dùng cái đó để đẩy quyền lợi của mình lên. Cho nên bên thắng cuộc triệt hạ hết xã hội dân sự (của bên thua cuộc). …
Khi mở cửa, đảng Cộng sản và những người có quyền dựa vào tiền và sức mạnh của tư bản nước ngoài để phát triển quyền lợi riêng của mình tạo ra những « nhóm lợi ích » dính vào tư bản nước ngoài, bất chấp than oán của của người dân, của nông dân bị lấy đất làm khu công nghiệp… Đó là lý do tại sao tình hình ngày càng tồi tệ. Tôi nghĩ là đảng Cộng sản phải suy nghĩ lại vấn đề này để bảo vệ đất nước và đảng vẫn tồn tại
« Diễn đàn Dân sự » là bước đầu để nhiều người tranh cãi về những khó khăn của đất nước để tìm giải pháp. « Diễn đàn Dân sự » là hình thức phôi thai của xã hội dân sự. sau đó là đi đến những tổ chức.
Ngày xưa có nông hội , có hội phụ nữ… nhưng các tổ chức này trở thành cánh tay nối dài của đảng Cộng sản. Bây giờ người dân phải có những tổ chức bảo vệ quyền lợi người dân nói riêng và của đất nước nói chung. Nếu không đất nước này sẽ bị các « nhóm lợi ích » xé nát ra và đi đến khủng hoảng.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký
Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế