Triển lãm Hồn đá: Đưa nghệ thuật ra khỏi phòng ngủ
Đến với “Hồn đá”, người ta không khỏi trầm trồ, xúc cảm. 102 tác phẩm triển lãm là những sáng tác đặc sắc của nghệ sĩ Thái Phiên trong suốt gần 30 năm qua. Cái tên Thái Phiên từ lâu đã được nhiều người biết đến như một nghệ sĩ ảnh nude (khỏa thân) tiên phong, hàng đầu Việt Nam. Anh dành cả sự nghiệp để thực hiện dự án “Đưa ảnh khỏa thân nghệ thuật từ phòng ngủ ra phòng khách”. Triển lãm Hồn đá của nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên là một trong những hoạt động thuộc dự án sau khi anh giới thiệu thể loại ảnh khỏa thân trên lịch, sách và được cấp phép tổ chức triển lãm ảnh công khai.
Thể loại ảnh nude vốn được cho là “nhạy cảm” đối với các nhà quản lý văn hóa. Vì thế, triển lãm ảnh nude được cấp phép là một sự kiện quan trọng đối với các nghệ sĩ theo đuổi bộ môn nghệ thuật này. Tiếp sau triển lãm ảnh nude cá nhân đầu tiên với chủ đề “Miền cổ tích” năm 2018, “Hồn đá” là một bước tiến tiếp theo đưa ảnh khỏa thân nghệ thuật lên một tầm cao mới. Công chúng được tiếp cận với nude một cách “chính danh”.
Theo phong thủy, đá được hình thành trong lòng đất, trải qua hàng triệu năm hấp thụ năng lượng sinh khí thiên nhiên. Vì thế, đá mang nguồn năng lượng có tác động tích cực tới con người. Nhìn chung, các loại đá phong thủy có tác dụng kích hoạt năng lượng tốt, giúp tăng vượng khí, giữ gìn sức khỏe, mang đến may mắn, làm ăn phát đạt, giúp gia đình êm ấm… Vì vậy, người ta dùng đá để bài trí trong nhà, phong thủy gọi là Thổ trấn. Các tác phẩm ảnh nude trên đá được dùng để trưng bày, không những làm đẹp cho căn phòng mà còn giúp giảm tà khí, tăng cường năng lượng tích cực cho gia chủ, mang lại không gian vui vẻ, ấm áp, hạnh phúc…
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên cho biết, để có bộ ảnh triển lãm “Hồn đá” anh đã phải cùng đội ngũ thợ của công ty Nét Bút lang thang khắp các khe suối ở Lâm Đồng, Phú Yên… chọn lọc từng viên đá. Tùy theo từng thế của viên đá, những bức ảnh khỏa thân phù hợp được chế tác lên. Công nghệ sử dụng để in ảnh lên đá là in chuyển nhiệt, hình ảnh sẽ được in phun lên bề mặt tự nhiên của đá và lưu lại mãi mãi dưới tác động của nhiệt độ cao. Đây là công nghệ hàng đầu giúp bức ảnh in lên đá sắc nét, sống động, cuốn hút hơn các chất liệu khác.
Nhóm thực hiện đã cố gắng giữ lại gần như nguyên vẹn nét thô mộc của đá, đồng thời kết hợp kỹ thuật phức tạp chuyển tải các đường nét của thiếu nữ lên bề mặt lồi lõm của đá tạo nên những tác phẩm vô cùng độc đáo. Mỗi tác phẩm trưng bày trong “Hồn đá” là độc nhất vô nhị bởi không thể có hai viên đá giống hệt nhau.
“Mỗi tác phẩm của Hồn đá là một tác phẩm thủ công nghệ thuật độc bản, mang trong mình trọn vẹn những tấm lòng, sự yêu thương và nâng niu của người sáng tạo. Đặc biệt hơn, nhờ hình thức thể hiện trên chất liệu độc đáo này mà ngôn ngữ của nhiếp ảnh nghệ thuật vốn đã được khai thác triệt để, nhằm ca ngợi vẻ đẹp cơ thể thuần khiết được tạo hóa ban cho người phụ nữ; nay lại càng được tôn vinh hơn và vĩnh hằng theo thời gian”, nghệ sĩ Thái Phiên nói.
Tại triển lãm “Hồn đá”, nhiều bức ảnh khỏa thân lần đầu được Thái Phiên giới thiệu đến khán giả như: Tinh khôi, Tự do, Biển gọi, Rừng chiều, Thảo nguyên… Bên cạnh đó, các bức như Xuân thì, Trái cấm, Trăng non, Phiêu bồng… từng xuất hiện trong hai tập sách ảnh nude của anh là Xuân Thì và Miền cổ tích.
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên vừa cho biết, kết thúc triển lãm anh đã bán được hơn 60 bức ảnh khỏa thân trên đá, với số tiền thu được là 150 triệu đồng. Đây là điều hết sức bất ngờ đối với nghệ sĩ bởi lúc đầu anh chỉ định thử nghiệm trình bày ảnh nghệ thuật trên đá, không nghĩ nhiều đến thương mại hóa tác phẩm. Tuy nhiên, sau triển lãm, nhiều đối tác nước ngoài đã thương thảo muốn đưa các sản phẩm này ra quốc tế.
Thành công của “Hồn đá” đưa ảnh khỏa thân nghệ thuật lên một tầm cao mới. Không chỉ thừa nhận môn nghệ thuật tôn vinh vẻ đẹp cơ thể của người phụ nữ, “Hồn đá” đánh dấu sự chuyển mình trong quá trình đi tìm chất liệu sáng tác mới của các nghệ sĩ Việt Nam. Các sáng tạo về anh nude chính thức được thương mại hóa, giúp tiếp sức cho các nghệ sĩ sáng tác, nâng cao nghệ thuật nhiếp ảnh nước nhà.
Thái Phiên là chủ biên bộ sách Những tác phẩm nhiếp ảnh đoạt giải thưởng quốc tế (được Liên đoàn Nhiếp ảnh Nghệ thuật Quốc tế chọn đưa vào thư viện của FIAP); tác giả của tập sách ảnh và bộ lịch khỏa thân nghệ thuật đầu tiên tại Việt Nam Xuân thì (được Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam trao cúp VAPA và được Đài Tiếng nói Nhân Dân TP.HCM bầu chọn là một trong 10 sự kiện văn hóa nổi bật của năm 2008); tác giả của tập sách ảnh khỏa thân nghệ thuật Miền cổ tích (đoạt giải Xuất sắc Quốc Gia 2019 của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam).