Hình ảnh và bài thơ về mẹ Suốt làm ta nhớ một thời lửa đạn

Mẹ Suốt tên thật là Nguyễn Thị Suốt (1906 – 1968), Mẹ là một nữ anh hùng lao động trong Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc Việt Nam ta, người đã lái đò chở bộ đội, thương binh, đạn dược qua con sông Nhật Lệ trong những năm 1964 -1967.

Hình ảnh Mẹ Suốt và Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Đại hội Anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc ngày 28/12/1966

Mẹ sinh năm 1906 tại thôn Mỹ Cảnh, xã Bảo Ninh, thị xã Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình trong một gia đình ngư dân nghèo, thuở nhỏ đã phải đi ở suốt 18 năm. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Mẹ mới lấy chồng, làm nghề chèo đò kiếm sống.

Năm 1964 sau Sự kiện Vịnh Bắc Bộ, Mỹ bắt đầu đem quân đánh phá miền Bắc. Miền đất Quảng Bình là một trong những trọng điểm đánh phá của máy bay và hải quân Mỹ, với mục đích nhằm ngăn chặn việc chi viện của miền Bắc cho lực lượng cách mạng miền Nam. Lúc đó, Mẹ đã 60 tuổi nhưng vẫn xung phong nhận công việc chèo đò chở cán bộ, thương binh và vũ khí qua sông, giữ vững thông tin liên lạc giữa hai bờ.

Kể từ đó trong suốt những năm 1964 – 1966, mẹ vẫn giữ vững nhiệm vụ của mình, đã chèo hàng trăm lượt ngay cả những lúc máy bay Mỹ ném bom oanh tạc ác liệt. Mẹ được những người cán bộ và bà con gọi với tên quen thuộc Mẹ Suốt. Tổng cộng ước tính mỗi năm mẹ Suốt qua lại đến 1400 chuyến.

Trong Đại hội Anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 1966 tổ chức ở miền Bắc, mẹ Suốt được mời tham dự. Ngày 1/1/1967, Mẹ được phong tặng danh hiệu Anh hùng ngành Giao thông vận tải trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Cuối năm 1968 khi chiến tranh trở nên ác liệt hơn, Mẹ ngừng công việc chèo đò, di chuyển lên vùng cao hơn. Ngày 11/10/ 1968 trong một lần đi qua bến đò Bảo Ninh, mẹ Nguyễn Thị Suốt hy sinh trong một trận bom của không quân Mỹ.

Nhà thơ Tố Hữu đã sáng tác bài thơ nổi tiếng mang tên Mẹ Suốt:

“Một tay lái chiếc đò ngang/Bến sông Nhật Lệ, quân sang đêm ngày

Sợ chi sóng gió tàu bay/Tây kia mình đã thắng, Mỹ này ta chẳng thua!

Kể chi tuổi tác già nua/Chống chèo xin cứ thi đua đến cùng!

Ngẩng đầu, mái tóc mẹ rung/Gió lay như sóng biển tung, trắng bờ…

Gan chi gan rứa, mẹ nờ?/Mẹ rằng: Cứu nước mình chờ chi ai?

Chẳng bằng con gái, con trai/Sáu mươi còn một chút tài đò đưa

Tàu bay hắn bắn sớm trưa/Thì tui cứ việc sớm trưa đưa đò…”

Bài thơ nhắc các thế hệ nhớ tới Mẹ Suốt, (1908-1968), nữ Anh hùng Lao động trong Chiến tranh Việt Nam, người đã lái đò chở bộ đội, thương binh, đạn dược qua sông Nhật Lệ trong những năm ác liệt nhất 1964 – 1967. Năm 1980, Ủy ban Nhân dân thị xã Đồng Hới đã cho dựng bia đài Mẹ Suốt nằm giữa trung tâm bến đò. Hiện nay ngay gần cầu Nhật Lệ là con đường Mẹ Suốt, nơi đặt bức tượng mẹ Suốt. Bức tượng được khánh thành năm 2003.