Đặc điểm các loại cây cảnh phổ biến tại Việt Nam

Cây gỗ nhỏ, cành và thân nổi u bướu,  phân cành ngang. Vỏ màu trắng xám có  nhiều vết sần, cành có gai, lá kép lông chim với 9 – 11 lá phụ, lá chét hình trái xoan ngược, xanh bóng. Cây mọc rất khỏe cần xén tỉa chồi liên tục để duy trì dáng, chỉ tới khi thấy đất se mặt. Chú ý khi quấn dây vào vỏ, thường xuyên kiểm tra để tháo dây tránh tạo vết trên thân, nếu chơi rễ khi thay chậu cần nâng rễ, tạo rễ nổi cho cây.

Cây Cần Thăng

Cây gỗ nhỏ, vỏ thân màu xám khi trưởng thành bong vỏ. Lá nhỏ hình oval cuống ngắn chóp nhọn, rìa mép có răng cưa, mặt trên xanh lục tươi hơi ráp, mặt dưới xanh nhạt. Cây mọc rất khỏe cần xén tỉa chồi liên tục để duy trì dáng, chỉ tới khi thấy đất se mặt. Chú ý khi quấn dây vào vỏ, thường xuyên kiểm tra để tháo dây tránh tạo vết trên thân, nếu chơi rễ khi thay chậu cần nâng rễ, tạo rễ nổi cho cây.

Cây Du

3. Cây Duối nhám

Cây bụi, thân sần sùi nhiều u bướu. Vỏ dày màu xám trắng có nhựa mủ và sợi dai. Cành nhiều, dài, sù sì. Lá đơn mọc cánh, hình trái xoan dài, mép gợn sóng có răng cưa, mặt lá nhám, gân nổi ở mặt dưới, lá non màu lục, lá già màu xanh thẫm. Gỗ mềm dễ uốn dáng. Không cắt tỉa, thay chậu vào mùa đông. Không để cây ở chỗ dại nắng, lá sẽ nhỏ và chuyển màu lục vàng. Tưới nước thường xuyên không để đất bị khô.

Cây Duối nhám

4. Cây Đa lá trơn

Cây Đa lá trơn

5. Cây Đa lông

Cây gỗ lớn, thân cành có nhiều rễ khí sinh. Cành dài, vỏ màu nâu xám, có nhựa mủ. Lá đơn mọc cánh, lá hình trái xoan ngược, gốc tù tròn, dày bóng, màu xanh ngọc bích, lá ngắn.

Bảo vệ khi cuốn dây, khi bày cây trong nhà cần chọn chỗ ánh sáng, có thể bó đá, cưa cắt cành to để giữ dáng.

Cây gỗ lớn, phân cành nhiều, cành non có lông mịn màu vàng. Lá đơn mọc cách dạng bầu dục, mũi nhọn ở đỉnh gốc lá thuôn nhọn cuống lá ngắn. Lá màu xanh pha trắng, dày có lông, lá kèm có lông màu vàng.

Bảo vệ vỏ khi cuốn dây, không bày cây dưới ánh nắng trực xạ. Khi trồng cây cần lấp đất tạo ụ lần đầu để có bộ rễ đẹp. Có thể bó đá ngâm nước đối với cây.

Cây Đa lông

Cây gỗ nhỏ hay cây bụi, thân có nhựa mủ, vỏ thân màu xám vàng. Lá đơn hình mũi giáo, cuống lá ngắn, mọc xen kẽ. Thân màu vàng xám, xám đen có vỏ nhẵn hoặc nứt nẻ, hoa màu hồng hoặc đỏ.

Không để đất bị khô, không để cây phơi nắng quá lâu trong mùa hè, đề phòng nhện đỏ, bệnh chảy gôm chảy nhựa. Cắt sửa cành thường xuyên để tạo khung tán cho đào, tuốt lá và điều khiển sinh trưởng để cây ra hoa.

Cây Đào

7. Cây Găng

Cây thân gỗ dạng leo, vỏ màu xám đen với những tuyến trắng trên vỏ. Cành phân nhiều, cành non màu xám trắng. Lá kép chân vịt, gồm 2 đôi lá chét, lá chét mọc đối nhau, lá chét màu xanh, mặt dưới lá nhạt hơn. Cuống lá dài, dưới gốc cuống có 2 gai kẹp lấy cuống. Cây thân leo nhưng cành giòn và có gai khi uốn cần chú ý,không bày cây chỗ dại nắng, tưới nước thường xuyên, bảo vệ lá cây vào trời đông rét

Cây Găng tu hú

8. Cây Hoa giấy         

Cây thân gỗ dạng leo, cành nhánh nhiều. Lá đơn mọc cách. Lá hình trái xoan hay thuôn dài, lá xanh, cuống lá có gai cong, hoa có nhiều màu. Không cắt tỉa rễ quá nhiều, tiến hành khi thay chậu hay sau khi ra hoa. Cắt tỉa tạo tán, chồi non lưu ý vì hoa ra ngọn cành. Tưới nước liên tục khi cây ra hoa, sau đó chỉ tới khi đất bị khô và tiến hành tới thúc phân khi cây chuẩn bị ra hoa.

Cây Hoa giấy

9. Cây Khế

Cây gỗ nhỏ, thân có gờ cạnh, vỏ thân màu xám đen, cây già gốc thân xù xì. Phân cành nhiều, lá đơn. Các lá non mới ra màu tím đỏ. Cành khế giòn khi uốn, cuốn dây cẩn thận. Không cắt tỉa khi cây ra hoa, tưới ẩm thường xuyên, không nên để cây ở những chỗ dãi nắng làm lá nhỏ và vàng lá. Sau khi hết quả cần bón thúc phân ngay.

Cây Khế

10. Cây Kim quýt

Cây kim quýt  là cây gỗ nhỏ, mọc bụi cao 1 – 3 m, phân cành ngay sát gốc, có gai nhọn hướng lên. Lá mọc kép với 3 lá phụ. Cụm hoa có 1- 3 chiếc, mọc từ nách lá, màu trắng. Quả tròn, đỏ, ăn được và chua. Là loài cây tạo Bonsai rất chậm lớn.

Cây kim quýt  dễ uốn cắt tỉa tạo Kiểng cổ và Bonsai đẹp. Có thể trồng ngoài vườn với những cây to. Với những cây bé có thể làm bonsai rất đẹp vì nó có đặc tính chậm lớn. cây, tạo nhiều dáng và thế khác nhau. Có thể trồng tiểu cảnh, cây bonsai ôm đá.

Cây Kim quýt

11. Cây Lộc vừng

Cây bụi, thân có gai nhọn hướng lên trên, lá kép màu xanh thẫm, là hình trái xoan thuôn ở đầu. Là có mùi thơm khi bị vò. Hoa màu trắng có mùi thơm mọc đơn và mọc chùm ở nách lá. Quả tròn bằng ngón tay, màu đỏ. Lá xanh quanh năm.

Hạn chế cắt tỉa khi cây ra hoa quả, bón thúc phân khi cây ra lộc, hoa. Tưới nước khi thấy đất mặt chậu se mặt

Cây gỗ lớn, thân gốc xùi xì, gỗ mềm, vỏ màu xám đen. Phân cành nhiều, cành mập cong. Lá đơn mọc vòng ở đầu cành, lá hình trứng, mỏng non màu tím già màu xanh lục.

Khi cây rụng lá cần hạn chế tác động vào bộ rễ, bón phân thúc để cây nhanh bật lộc. Có thể bó đá vào gốc và cho nước vào ngâm.

Cây Lộc vừng

12. Cây Mai chiếu thủy                     

Cây gỗ nhỏ, thân xù xì. Phân cành     nhiều, vỏ màu xám đen có những nốt sần màu vàng trắng. Lá nhỏ mỏng hình trái xoan, mọc đối màu xanh thẫm gần nhưng không có cuống. Hoa màu trắng, mọc cụm, có cuống dài buông chúc xuống. Mai chiếu thuỷ là cây ưa ẩm, nên không để đất trong chậu khô ráo, bày cây chỗ dại nắng, không cắt tỉa khi cây ra hoa. Bảo quản vỏ khi cuốn dây, miền Bắc có thể ghép mai chiếu thủy lên cây thừng mực để có sức sống cao.

Cây Mai chiếu thủy

13. Cây Me                                        

Cây gỗ nhỏ thường xanh, vỏ thô ráp dày màu xám đen, cành mềm và hơi rủ. Lá kép lông chim, các lá chét nhỏ hình trái xoan dài, các lá hầu như không cuống, lá chét mọc đối. Vỏ mềm cần sử dụng các dây mềm khi giằng cuốn dây, đặt cây tránh ở chổ dãi nắng nhiều ngày sẽ làm lá vàng và rụng lá. Tưới ẩm thường xuyên. Nếu bày cây trong nhà chỉ để dưới 1 tháng, chọn vị trí đặt có ánh sáng phù hợp như ở của sổ.

Cây Me

14. Cây Ngâu         

Cây gỗ nhỏ dạng bụi, vỏ xám trắng, cành phân ngang cong queo. Lá kép lông chim với 2 – 3 đôi lá phụ, lá chét đầu tròn gốc thuôn nhọn, màu xanh bóng và nhẵn. Cây ưa ẩm và mát, tưới tán lá thường xuyên, cành giòn khi cuốn dây phải cẩn thận, đề phòng sâu đục thân, mối phá gốc. Để có hoa khi cắt tỉa cần chú ý vì hoa thường ra đầu cành, nếu để tán tròn khi cắt tỉa nên sửa “ rút ” toàn bộ tán cây

Cây Ngâu

15. Cây Ô rô xanh

Cây thân cỏ, thân cành nhỏ phân nhánh nhiều, thân vỏ ráp. Lá nhỏ mọc đối, thuôn tù ở đầu, hẹp ở gốc, cuống ngắn, lá màu xanh bóng. Có 3 gai nhỏ trên đầu lá, mặt dưới lá màu nhạt hơn, hoa dạng bông, hoa tự nhỏ màu trắng.

Chú ý khi cắt tỉa cành vì hoa thường mọc ở đầu cành, các cành thường bị chết khô khi thiếu phân, hay quá khô. Không để đất bị khô hay quá ẩm, tưới nước thường xuyên. Không nên bày cây chỗ dại nắng.

Cây Ô rô xanh

Cây thân gỗ, trên thân, cành có sống gờ. Rễ sinh trưởng mạnh, có nhiều rễ khí sinh, thân có nhựa mủ, cành dẻo dễ uốn, vỏ thân màu xám trắng. Lá nhỏ, màu xanh, mặt dưới trắng, quả chín màu vàng (hình 1.16). Là cây ưa nước, không để cây bị khô hạn, cần tháo gỡ các dây cuốn vì cây sinh trưởng nhanh. Cuốn các rễ khí sinh làm thân to hoặc làm cho cành to. phòng trừ sâu bệnh hại lá như: Bọ trĩ, sâu tơ…

Cây Sanh

17. Cây Gừa (Si quả nhỏ)

Cây có sức sinh trưởng mạnh, rễ khí, sinh nhiều. Cây gỗ nhỏ, phân cành, nhiều, gỗ mềm, có nhiều nhựa mủ. Vỏ, thân sù sì, rỏ cành non có màu cánh, gián. Lá đơn, hình thuôn rộng, có mũi, nhọn gốc là cuống ngắn, màu xanh lục, đậm, bóng. Rễ phụ nhiều và mọc nhiều, vào mùa mưa. Bảo quản vỏ cây khi cuốn dây, cây mẫn cảm cao với sự thay đổi bất ngờ về độ ẩm, nhiệt độ, có thể làm rụng hết lá. Lợi dụng các rễ phụ để tạo thêm dáng.

Cây Gừa (Si quả nhỏ)

18. Cây Sung

Cây Sung cảnh

19. Cây Sứ thái

Cây gỗ, phân cành cao, gốc có u lồi, rễ nổi. Vỏ màu vàng xám, xám trắng, có nhựa mủ. Lá đơn mọc cánh, màu xanh lục nhạt, mềm bóng, nổi lên các mụn nhỏ.Quả nhỏ màu xanh, khi chín vàng đỏ.

Bảo quản vỏ khi cuốn dây, không thay chậu, cắt tỉa lá, cành khi cây ra quả non. Bón thúc phân sau mỗi lần cây ra quả, thông thường bón 4 tháng 1 lần từ xuân sang thu.

Cây thân mọc nước kiểu sa mạc, cây mập thân ngắn, phân cành dài, có mủ trắng vỏ màu xám xanh. Lá tập trung đầu cành nhẵn, xanh bóng, gốc thuôn nhọn theo cuống, đầu mở rộng gần tròn. Hoa màu đỏ tơi, hoa hợp gốc thành phễu. Rễ sinh trưởng mạnh, to mập cuộn khúc màu trắng hay xanh.

Chỉ tưới khi đất ở chậu khô, tưới đủ ẩm, không tưới vào hoa. Bảo vệ vỏ khi cuốn dây. Kiểm tra bộ rễ vì hay bị thối khi đất bí, úng nước. Không cắt tỉa khi sắp có hoa. Nếu giâm cành cần để 1 tuần trong bóng râm để khô nhựa, rồi mới giâm.

Cây Sứ thái

20. Cây Tùng la hán

Cây Tùng la hán

21. Cây Tùng xà – Bách xà – Ngọa tùng

Cây gỗ nhỏ, gỗ dẻo dể uốn, phân cành ngang chiều. Vỏ mầu xám đen, dễ nứt, lá dài, thuôn mũi giáo, gân giữa rõ, lá màu xanh, không rụng lá.

Tùng rất mẫn cảm với phân hoá học, không thay đất, thay chậu khi có nhiều lộc non mới ra, cây bị úng dễ rụng lá, thường xuyên cắt tỉa giữ dáng cho cây vào mùa mưa.

Cây gỗ, vỏ màu đỏ nhạt, cành tròn hay vuông. Lá cành non hình kim, đầu nhọn màu xanh mốc. Khi già dạng vảy gần giữa lưng lá có tuyến bầu dục mọc gần đối, xếp dày đặc. Cây có dáng đẹp, ưa khí hậu mát.

Không nên bày cây nơi dại nắng, không để đất được khô, thường xuyên xịt tưới cả tán lá. Đề phòng rệp trắng hại tán, bệnh khô cành.

Cây Tùng xà – Bách xà – Ngọa tùng

22. Cây Tùng tháp – Tùng cối – Duyên tùng

Cây tùng cối – Tùng tháp – Duyên tùng

23. Cây Tường vi – Tử Vi tàu

Cây gỗ nhỏ, vỏ màu xám đen hay cánh gián, phân cành nhiều cành tròn hay vuông, cành mọc đứng. Lá cành non hình kim, đầu nhọn màu xanh. Khi già dạng vảy xếp dày đặc. Cây có dáng đẹp hình tháp, tán cành hơi buông rủ.

Không nên dùng kéo cắt các đọt non, trồng cây ở chậu sâu. Khi uốn thân cành dùng dây mền, cành giòn lưu ý khi uốn thân cành.

Cây gỗ nhỏ, phân cành nhánh nhiều, cành non có 4 cạnh, nhẵn màu xám trắng. Lá đơn mọc gần đối, hình trái xoan ngược, màu xanh pha tím, mép lá nhăn nheo. Cành nhỏ giòn. Cụm hoa hình chuỳ ở đầu cành.

Cây ưa khí hậu ẩm mát, tránh bày cây ở những nơi dãi nắng, không để đất ở chậu khô. Không nên cắt ngắn các ngọn cành ra vụ xuân, bảo vệ lá vào mùa đông.

Cây Tường vi – Tử Vi tàu

24. Cây Xương cá – Đẻn

Cây có thân đẹp dễ sống nên thường dùng nhiều làm cây dáng thế.

Cây gỗ nhỏ, phân cành cao, vỏ thân mốc trắng, thân gỗ khô cứng như đã chết tạo vẻ già cỗi. Lá kép, các phiếu là mọc đối, một phiến mang 3 lá, lá chét trên cùng có cuống dài.

Bảo vệ vỏ khi quấn dây, cành giòn nên khi uốn cẩn thận. Bảo vệ cây vào mùa đông, nhất là nhiều nơi có sương muối dễ làm rụng lá. Gỗ cây nhìn khô cứng, song lột vỏ, đục đẽo tạo u bướu hang hốc rất nhanh đùn thịt.

Cây Xương cá – Đẻn

Nguồn: Giáo trình nghề trồng cây cảnh – Bộ NN&PT NT