Cải Lương Việt Nam – Bản Sắc Dân Tộc – cailuongvietnam.com
Người hát được dòng nhạc dân gian là người sống tình cảm
Cho tới thời điểm này, NSND Thu Hiền đã có hơn 50 năm hát. Kể từ khi 10 tuổi, chị đã tự lập và đi hát phục vụ chiến trường. Từ đó tới nay, chị không làm việc gì khác ngoài hát, và cũng lại chỉ hát dòng nhạc dân gian. Trong hơn nửa thập kỷ ca hát, NSND Thu Hiền cũng đã cho ra đời hơn 50 CD chị trình bày các làn điệu dân ca.
Sở dĩ chị hát thành công được dân ca, là bởi lòng đam mê hát trong chị. Không được hát chắc chị.. chết mất! Một trong những bí quyết của chị, là khi hát luôn phải phát âm thật chuẩn tên các miền dân ca, thấu hiểu thực sự các danh từ của cuộc sống ở miền đó, thì mới hát tình cảm được. Hơn nữa, chị còn phải hiểu bài hát ấy sinh ra ở thời điểm nào, chị phải “bắt hồn” được bài hát, để sau đó thả tâm hồn mình vào giọng hát. NSND Thu Hiền cho rằng, trước tiên, người hát dân ca là người sống tình cảm từ bản chất, sống như thế nào thì hát thế thôi.
Vì tình cảm và đam mê với dòng nhạc dân gian, mà nay tuổi đã ngoài lục tuần, người nghệ sỹ của nhân dân ấy vẫn không ngơi nghỉ, tiếp tục không quản ngại nắng mưa, khó khăn để tạo nên những tác phẩm phục vụ công chúng. Có những buổi ghi hình bên bờ sông Hồng, ngày có gió mùa đông bắc, kèm mưa phùn, chị lại phải mặc áo bà ba phong phanh, lội bên bờ sông lầy, bùn lấm be bét, nhưng vẫn hát thật ngọt, thật đằm thắm như việc gió mưa, giá rét hay bùn lầy không ảnh hưởng gì đến tiếng ca vàng ấy. Ghi hình xong chị mới lăn ra ốm, mất giọng tới cả nửa tháng trời. Hoặc có những buổi ghi hình trong cánh đồng lúa, lội ruộng vất vả nắng nôi như một bà nông dân, nhưng Thu Hiền vẫn làm tất cả để tác phẩm hoàn thành ở mức cao nhất, thể hiện tính chuyên nghiệp và nghị lực đáng nể ở chị.
Trung thành với “huyết mạch văn hóa của người Việt”
Khi đã nhận trình bày một bài hát nào, thì Thu Hiền đều yêu bài hát ấy. Chị đủ mẫn cảm và hiểu biết để nhận ra bài hát nào hợp với mình. Cho dù có người sẵn sàng trả chi phí cao để chị hát một bài hát của họ, nhưng thấy bài hát không phù hợp với mình, Thu Hiền cũng kiên quyết từ chối. Với chị, đã hát là phải yêu bài hát thực lòng, hát từ trái tim hát ra, thì mới lay động được công chúng. Mỗi bài chị hát, đều sinh ra trong một giai đoạn lịch sử của đất nước, đều gắn với tâm hồn của dân tộc, nên khi chị cất tiếng hát, thì những người con dân tộc đều thấm được lời ca tiếng nhạc. Họ đón nhận bài hát càng nhiều thì chị hát lại thật nhiều.
Mỗi bài hát đều gắn với một kỷ niệm sâu sắc trong chị. Nhớ nhất là thời chị đi hát phục vụ chiến trường, động viên tinh thần chiến sỹ. Lúc đó chị vừa là nghệ sỹ, vừa là chiến sỹ. Lúc hát, lúc nấu cơm phục vụ chiến sỹ, lúc cứu thương, khi hát tiễn đưa người chiến sỹ hy sinh, lúc lại hát thay thuốc tê cho một thương binh phải mổ… Tiếng hát của chị có thể cất lên trong mọi hoàn cảnh, kể cả khi không có phương tiện hỗ trợ, đứng trước cả đoàn quân mà lại hát vo, chị phải dùng ống bơ thịt hộp lính Mỹ dùng xong vứt đi để kích giọng hát lớn hơn, để mọi chiến sỹ dù đứng xa cũng thưởng thức được giọng hát của chị.
Thời hòa bình, cho dù có nhiều lựa chọn với nhiều dòng nhạc hơn, nhưng Thu Hiền vẫn trung thành với dòng nhạc dân gian. Chị khẳng định tên tuổi của mình ở dòng nhạc này. Thu Hiền cho rằng, dân ca là muôn thuở, là huyết mạch văn hóa của người Việt ta. Dân ca giúp cho con người ta đến với nhau gần gũi hơn. Có ai sinh ra trên dải đất hình chữ S này mà lại không thấm tiếng mẹ ru? Dân ca là nguồn cội tâm hồn Việt. Giờ đã lớn tuổi rồi, người NSND này thêm một lần khẳng định, dân ca sẽ theo mình tới khi rời khỏi cõi đời.
Hát để tìm sự thanh thản cho mình và mọi người
Hiện NSND Thu Hiền hài lòng với 2 hạnh phúc lớn. Thứ nhất là ở tuổi này, chị vẫn còn giọng hát. Lịch biểu diễn của chị vẫn kín, vẫn những chuyến ra Bắc vào Nam khá dày. Có lúc chị hát xong, quay vào sau cánh gà mà khán giả vỗ tay lâu quá, yêu cầu hát thêm, dù mệt lắm nhưng chị vẫn có thể cố gắng để hát, thỏa mãn lòng khát khao của khán giả. Chị cũng biết, trong thời buổi có rất nhiều dòng nhạc và ca sỹ mới, việc chị vẫn giành được tình cảm của khán giả không phải là dễ. Hiện nay, khán giả yêu chị không phải vì sự sung sức của một giọng hát, mà vì họ yêu giọng hát sống cùng thời gian, yêu những bài hát nói lên tâm hồn, tình cảm của chính họ, như dòng mạch âm thầm chảy qua mọi thời đại, cho những tâm hồn Việt nương náu và thăng hoa. Chị cũng hát để tìm lại sự thanh thản, thổi hồn mình và khán giả bay về những ngày tháng cũ, với những hồi ức mạnh mẽ, và đáng tự hào, đáng yêu.
Thu Hiền cũng hiểu rằng, mình và các nghệ sỹ khác, rồi cũng sẽ hòa vào đất, chỉ còn tiếng hát ở lại, nên bây giờ, chị chọn cách sống hài hòa với tất cả, dù có lỗi lầm hay sai trái nào đó do mình và người khác gây ra, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rồi cho qua để tinh thần được khỏe.
Hạnh phúc thứ hai của chị, là một gia đình đầm ấm. Cho dù vô cùng bận bịu với những chuyến đi biểu diễn, nhưng mỗi khi có thời gian ở nhà, chị tự tay chăm lo việc gia đình. Chồng chị là một phi công quân đội-Anh hùng lực lượng vũ trang, cũng là đồng đội của chị, anh nay đã nghỉ hưu, thường cùng chị đi về miệt vườn chăm cây ngắm hoa những lúc thu xếp được thời gian. Buổi sáng anh chơi thể thao, chị thường tự nấu bữa sáng cho anh, còn anh thì luôn đợi bằng được vợ vào mâm thì mới nâng đũa. Hạnh phúc bình dị ấy của chị hiện nay không phải dễ mà có được. Thế nên anh chị vô cùng trân trọng những phút giây được ở bên nhau. Ngoài ra, chị cũng luôn vui khi được trông cháu giúp con, cho các cháu đi học và đón cháu về nhà. Bên cạnh công việc của một người nghệ sỹ, chị chu toàn vai một người vợ, người mẹ, nên quỹ thời gian cho riêng mình quá eo hẹp. Để bảo vệ sức khỏe, giữ gìn giọng ca, chị thường tranh thủ tập thể dục theo bài tập dành cho phụ nữ phát trên tivi, cốt yếu tập cho chân và lưng khỏe.
Những lúc thu xếp được chút thời gian cho riêng mình, chị đi mua đĩa thuộc dòng dân gian về để nghe, nghe từ những người đi trước đến thế hệ sau chị. Nghe để học hỏi kinh nghiệm và cũng để thư giãn. Dòng nhạc dân gian cứ ắp đầy cuộc sống của chị như thế.
Kiều Bích Hậu