Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Tại hệ thống trưng bày thường trực thuộc giai đoạn lịch sử cận- hiện đại của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, phần chủ đề “Cuộc kháng chiến chống thực Pháp 1946-1954” hiện đang trưng bày một hiện vật gắn liền với tên tuổi của Anh hùng liệt sĩ Bế Văn Đàn, đó là khẩu súng trung liên anh đã lấy thân mình làm giá súng trong trận chiến đấu với quân Pháp ở Mường Pồn (Lai Châu, nay thuộc huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên) trong chiến dịch Đông Xuân 1953-1954.

Đồng chí Bế Văn Đàn sinh năm 1931, người dân tộc Tày, quê ở xã Quang Vinh (nay là xã Triệu Ấu), huyện Phục Hòa, tỉnh Cao Bằng, xuất thân trong một gia đình nghèo có truyền thống cách mạng, cha làm thợ mỏ, mẹ mất sớm, lớn lên đồng chí tham gia hoạt động du kích. Tháng 1/1948, anh vào bộ đội, công tác tích cực, bền bỉ, chiến đấu dũng cảm. Đồng chính tham gia hầu hết các chiến dịch lớn trong kháng chiến chống Pháp. Khi hy sinh, đồng chí biên chế thuộc đại đội 674, tiểu đoàn 251, Đại đoàn 316.

Anh hùng liệt sĩ Bế Văn Đàn (1931-1945) (Ảnh tư liệu BTLSQG).

Trong chiến dịch Đông Xuân 1953-1954, đồng chí tham gia trận đánh bao vây, quân địch rút chạy từ Lai Châu về Điện Biên Phủ ở vùng Mường Pồn, lúc đó anh làm liên lạc tiểu đoàn. Lúc đó khi thấy lực lượng ta ít, địch tập trung hai đại đội có pháo binh và máy bay yểm trợ liên tiếp phản kích, nhưng cả hai lần chúng đều bị quân ta đánh bật. Cuộc chiến đấu diễn ra căng thẳng và quyết liệt. Địch liều chết xông lên, ta kiên quyết ngăn chặn chốt giữ. Cấp trên có lệnh phải giữ Mường Pồn bằng mọi giá để các đơn vị khác triển khai lực lượng thực hiện các chủ trương của chiến dịch. Mặc dù vừa đi công tác về nhưng khi thấy chỉ huy thông báo đồng chí đã xung phong lên đường làm nhiệm vụ. Mặc cho mọi hiểm nguy đồng chí đã dũng cảm vượt qua lưới đạn dày đặc của địch, xuống truyền đạt mệnh lệnh cho đơn vị kịp thời chính xác. Đồng chí được lệnh ở lại đơn vị chiến đấu.

Tranh vẽ “ Anh hùng Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng trong trận chiến đấu ở Mường Pồn”.

Địch phản kích lần thứ ba, chúng điên cuồng mở đường tiến, đơn vị thương vong nhiều, chỉ còn 17 người, bản thân Bế Văn Đàn cũng bị thương. Một khẩu trung liên của đơn vị không bắn được vì xạ thủ hy sinh. Khẩu trung liên của đồng đội Chu Văn Pù cũng chưa bắn được vì không có chỗ đặt súng, tình thế hết sức khẩn trương, không ngần ngại Bế Văn Đàn chạy lại cầm hai chân khẩu trung liên đặt lên vai mình và hô bạn bắn. Đồng chí Pù còn do dự thì Bế Văn Đàn đã nói: “kẻ thù trước mặt, đồng chí có thương tôi thì bắn chết chúng nó đi”. Đồng chí nghiến răng nổ súng vào đội hình quân địch tiêu diệt hàng chục tên, địch hoảng hốt bỏ chạy, đợt phản kích của chúng bị bẻ gẫy. Trong lúc lấy thân mình làm giá súng, Bế Văn Đàn bị hai vết thương nữa và đã anh dũng hy sinh, hai tay vẫn còn ghì chặt súng trên vai mình. Tấm gương dũng cảm của Bế Văn Đàn đã cổ vũ cán bộ, chiến sĩ trên toàn mặt trận hăng hái thi đua giết giặc lập công, góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu.

Súng trung liên, Anh hùng Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng trong trận chiến đấu ở Mường Pồn, Điện Biên Phủ, năm 1954. Hiện đang trưng bày tại Bảo tàng LSQG (Ảnh tư liệu BTLSQG).

Khi hy sinh Bế Văn Đàn là tiểu đội phó, Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Tấm gương chiến đấu dũng cảm, chấp hành nghiêm mệnh lệnh của cấp trên hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao của Bế Văn Đàn đã trở thành niềm tự hào của các thế hệ thanh niên Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến của dân tộc. Trong đại hội mừng công của đơn vị, đồng chí Bế Văn Đàn được truy tặng Huân chương Chiến công hạng nhất và được bình bầu là chiến sĩ thi đua số một của tiểu đoàn. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, ngày 31/8/1955 đồng chí được Quốc hội truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Quân công hạng nhì.

Chính-Huệ (tổng hợp)