Lý Long Cơ 李隆基, Đường Huyền Tông, Đường Minh Hoàng

Thơ » Trung Quốc » Thịnh Đường

Đường Huyền Tông 唐玄宗 (685-761), tức Đường Minh Hoàng 唐明皇, tên là Lý Long Cơ 李隆基, là con thứ ba của Đường Duệ Tông, cháu của Võ Tắc Thiên. Ở ngôi vua gần nửa thế kỷ, trong hai thời Khai Nguyên (713–741) và Thiên Bảo (741-756). Năm 694 Long Cơ được Võ hậu phong làm Lâm Truy quận vương. Năm 710, Đường Trung Tông bị vợ là Vi hậu và con gái là An Lạc công chúa đầu độc chết. Lâm Truy vương cùng Thái Bình công chúa mưu giết họ Vi, tôn cha là Tương vương Lý Đán làm vua (Đường Duệ Tông) và được phong làm Bình Vương. Năm 721, một số đại thần cùng Thái Bình công chúa mưu phản. Bình Vương cùng Kỳ Vương Phạm và Cao Lực Sĩ dẹp yên loạn này. Khi được truyền ngôi, Đường Huyền Tông dùng các tể tướng giỏi như Diêu Sùng, Tống Cảnh, làm cho đất nước thái bình. Sau vì tin dùng Lý lâm Phủ, sủng ái Dương Quí Phi, nên đưa đến loạn An Lộc Sơn, phải dời sang đất Thục, truyền ngôi cho thái tử (Đường Túc Tông). Khoảng cuối đời, Minh Hoàng sống rất cô đơn, vì bị cách ly với những người thân cận: Cao Lực Sĩ bị đày đi Vu Châu, tướng Trần Huyền Lễ thì bị nghỉ hưu. Cuộc tình diễm lệ, bi thảm của Đường Minh Hoàng với Dương Quí Phi được lưu truyền lâu dài nhờ bài Trường hận ca của Bạch Cư Dị.

Đường Huyền Tông 唐玄宗 (685-761), tức Đường Minh Hoàng 唐明皇, tên là Lý Long Cơ 李隆基, là con thứ ba của Đường Duệ Tông, cháu của Võ Tắc Thiên. Ở ngôi vua gần nửa thế kỷ, trong hai thời Khai Nguyên (713–741) và Thiên Bảo (741-756). Năm 694 Long Cơ được Võ hậu phong làm Lâm Truy quận vương. Năm 710, Đường Trung Tông bị vợ là Vi hậu và con gái là An Lạc công chúa đầu độc chết. Lâm Truy vương cùng Thái Bình công chúa mưu giết họ Vi, tôn cha là Tương vương Lý Đán làm vua (Đường Duệ Tông) và được phong làm Bình Vương. Năm 721, một số đại thần cùng Thái Bình công chúa mưu phản. Bình Vương cùng Kỳ Vương Phạm và Cao Lực Sĩ dẹp yên loạn này. Khi được truyền ngôi, Đường Huyền Tông dùng các tể tướng giỏi như Diêu Sùng, Tống Cảnh, làm cho đất nước thái bình. Sau vì tin dùng Lý lâm Phủ, sủng ái Dương Quí Phi,…