Phạm Linh Đan: Thà muộn còn hơn không
Bặt vô âm tín sau ngần ấy năm, Phạm Linh Đan giống như một hành khách chậm chân để lỡ chuyến xe cuộc đời. Đành bước lên một chuyến xe khác nhưng trong thâm tâm cô biết rõ nó sẽ không bao giờ đưa cô đến cái đích như mong muốn. Rồi bỗng nhiên một ngày, Đan thấy mình quay trở lại bến xưa, bước lên chuyến xe hướng về phía chân trời nơi cô hằng mơ ước, khát khao được ra “đi” và khát khao được “tới”.
Vai cô giáo dạy piano mang hai dòng máu Hoa – Việt Miao Lin trong bộ phim dành 10 đề cử César 2006 De battre mon coeur s’est arête (tựa tiếng Anh là The Beat That My Heart Skipped) đưa Đan về với niềm đam mê điện ảnh thuở ban đầu. Một vai diễn có ít nhiều nét hài. Cô giáo Miao Lin dạy piano cho anh chàng người Pháp Thomas Seyr nhưng bản thân cô “mù” tiếng Pháp. Vì thế, cô phải luôn dùng đến “ngôn ngữ chân tay” để giảng cho học trò. Lúc bí, Miao phải xổ nguyên một tràng tiếng Việt hay tiếng Quan Thoại. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên kênh truyền hình Pháp TV5 về vai diễn trong De battre mon coeur s’est arête, Đan thú nhận cô hoài phí hơn 10 năm qua vì đã không dũng cảm sống trọn vẹn với điện ảnh. Tham phục chinh phục màn bạc ở tuổi 32 có phải đã quá muộn chăng? Thà muộn còn hơn không.
Sinh tại Sài Gòn vào năm 1974, Phạm Linh Đan được bố mẹ mang sang Pháp khi cô mới 1 tuổi. Từ đấy, Đan được nuôi nấng theo nếp gia quy nghiêm khắc. Bước vào tuổi vị thành niên, thời gian biểu của Đan vẫn đặc kín với lịch học và các buổi tập đàn dương cầm. Đúng vào thời điểm bố mẹ muốn cô chuyên tâm học hành để chuẩn bị cho một tương lai ổn định, thiếu nữ xinh đẹp có gương mặt rất Việt Nam này được đạo diễn Régis Wargnier phát hiện. Ông mời Đan đóng vai Camille, con gái nuôi của ngôi sao gạo cội Catherine Deneuve trong Đông Dương.
Làm sao có thể bỏ qua cơ hội ngàn vàng ấy? Linh Đan sung sướng được theo đoàn làm phim về quê cha đất tổ. Làm việc cật lực, cô không chỉ chiếm được niềm tin của vị đạo diễn khó tính, Vincent Perez, nam diễn viên đóng vai người tình của Camille cũng không thể quên những kỷ niệm đóng phim với Linh Đan.
“Ngày khởi quay bộ phim. Tôi và Đan, chỉ có hai chúng tôi trên chiếc thuyền tam bản trôi tự do trên vịnh Hạ Long. Cô ấy nằm ngủ bên cạnh tôi. Máy quay đặt ở trên một con thuyền khác ở đằng xa. Tôi muốn hét thật to lên vì sung sướng. Cảm giác riêng tư thật tuyệt vời, hệt như đang sống trong chuyện thần tiên”.
Đó cũng thực sự là những ngày thần tiên với Đan. Khi Indochine được công chiếu, tờ News & Observer nhận xét: “Vai Camille, một sự khởi đầu ấn tượng”. Trong khi đó, tờ The Chronicle khen: “Phạm và Perez phối hợp diễn xuất rất ăn ý, làm nên cảnh tình cảm xúc động nhất trong năm”.
Bẵng đi 2 năm sau Đông Dương, Đan nhận vai nữ chính trong Jamila, phim hợp tác giữa Đức và Kyrgyzstan kể về một chuyện tình tay ba thời Xô viết. Tuy vai Jamila được đánh giá tốt nhưng đó cũng là vai diễn cuối cùng của Phạm Linh Đan trước khi cô thôi đóng phim vào năm 1994 do những áp lực từ gia đình. Quay lại con đường học hành, Đan tốt nghiệp ra trường và lao ngay vào công việc kinh doanh ở nhiều nơi, từ Singapore, New York đến London.
Năm 2001, Đan nuôi giấc mộng trở lại với phim trường bằng cách ghi danh học một khóa đào tạo diễn viên ở New York. Nước đi của Đan khá mạo hiểm bởi thời cơ vàng của cô qua đi đã lâu. Trở về Pháp, cô chỉ họa hoằn xuất hiện trong vài vở kịch và chẳng có cơ hội nào đáng kể trong suốt 4 năm ròng rã sau đó. Tưởng phải bỏ cuộc đến nơi. Nào ngờ, bỗng nhiên Đan nhận hai lời mời đóng phim cùng lúc. Năm ngoái, ngoài vai Miao Lin kể trên, Đan còn tham gia phim Les Mauvais Joueurs (tựa tiếng Anh là The Gamblers). Ban đầu đạo diễn Frédéric Balekdjian cho rằng vẻ ngoài trí thức của Phạm Linh Đan không thích hợp với vai cô phục vụ bàn Lu Ann – một vai quan trọng trong phim. Nhưng Frédéric sớm nhận ra ông đã sai lầm. Để chuẩn bị cho vai diễn, Phạm Linh Đan đã trải qua khóa huấn luyện đặc biệt tại một quán ăn nhanh của người Hoa trên đường Saint Denis ở Paris. Liên tục trong nhiều ngày, Đan đến dùng bữa trưa ở quán ăn đó nhằm quan sát cung cách phục vụ của các nhân viên. Rồi ngày nọ, cô đến gặp ông chủ xin cho “thử” chân chạy bàn không công.
Người ta thường nói, trong đời diễn viên, cơ hội thật sự chỉ đến một lần duy nhất. Phạm Linh Đan may mắn có được cơ hội ấy nhưng cô đã bỏ qua thời vận. Tuy nhiên, trong thời điểm hiện tại, với những nỗ lực đáng trân trọng nhằm gầy dựng lại vị trí trong đời sống nghệ thuật, Đan chứng tỏ cô có thừa sự kiên trì để theo đuổi đến cùng cuộc chơi. Phạm Linh Đan đã chọn lên một chuyến xe gắn biển “chạy suốt” và hy vọng lần này cô sẽ không giữa chừng đổi chuyến…
Thanh Kha