Con trai PGS Tôn Thất Bách: “Có người nói gia đình tôi quá sến, quá diễn”

“Gia tài của bố”, bức thư thứ 9 Tôn Hiếu Anh viết nhân ngày giỗ PGS Tôn Thất Bách đăng trên Facebook hôm 26/3 nhận được tình cảm yêu mến, kính trọng của đồng nghiệp, học trò, bạn bè của gia đình Tôn Thất.

Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Tôn Hiếu Anh để lắng nghe những tâm sự của anh xung quanh câu chuyện đầy ý nghĩa và giàu giá trị nhân văn trên.

Đã 9 năm trôi qua, kể từ ngày PGS Tôn Thất Bách ra đi, nhưng những tình cảm anh dành cho cha mình khiến mọi người xúc động. Chắc hẳn lúc này đây, niềm thương nhớ cha trong anh vẫn đang dâng đầy?

Dù bố tôi mất đã lâu nhưng ông vẫn như chưa bao giờ rời xa mẹ con tôi. Hình ảnh về cha, những ký ức về cha luôn hiển hiện trong tâm trí tôi và mọi người trong gia đình. Đến bây giờ, mẹ tôi vẫn chưa dám xem lại album ảnh hay sờ vào đồ đạc của bố tôi.

Tôi vẫn nhớ như in cảm giác của mình khi biết tin bố tôi qua đời, khi đó tôi đang học ở bên Anh. Cảm giác lúc đó với tôi là sự vỡ vụn hoàn toàn, khi mà vừa sáng hôm đó tôi vẫn nhận được email của bố tôi. Sau một giấc ngủ tỉnh dậy thì nghe tin dữ, trước mắt tôi là một khoảng trắng xóa bất tận. Trên đường bay vội về nhà, tôi vẫn mong có sự nhầm lẫn, tôi không tin bố tôi đã mất.

Bố tôi không còn trên thế giới này, nhưng tôi tin rằng, mọi người trong gia đình vẫn luôn nhớ đến ông thì ông sẽ vẫn sống mãi cùng chúng tôi.

Đều đặn từ khi bố mất, năm nào đến ngày giỗ bố, anh cũng viết thư gửi cho bố. Tại sao anh chọn cách này để nhớ đến bố?

Thực ra không hẳn là tôi viết thư, đó là những tâm sự, là nỗi lòng của tôi viết về bố, viết để nhớ bố. Những năm bố mới mất, tôi viết tâm sự của mình vào giấy, có khi là vào tờ lịch, tấm bưu thiếp. Có những lần vì quá nhớ bố mà tôi đã gửi những gì mình viết cho bố, gửi vào email của bố những mong bố đọc được. Tiếc là vì một số lý do, những lá thư, tạm gọi như vậy, tôi viết cho bố đã bị mất. Rồi sau này, tôi viết cảm xúc về bố lên blog, Facebook.

Khi viết những cảm xúc của mình thì tôi cứ viết thôi, viết theo những gì con tim đang thổn thức vì nhớ bố. Khi viết xong, cũng có lúc tôi nghĩ sẽ gửi cho bố. Đó như là một cách riêng để tôi nhớ về bố.

Xuất phát là những tâm sự riêng tư anh viết về bố, nhưng khi bài viết “Gia tài của bố” mới đây của anh được đăng trên một số báo, câu chuyện ý nghĩa về tình cảm anh dành cho người cha đã mất khiến rất nhiều người xúc động, chia sẻ. Anh nghĩ gì về điều này?

Như tôi đã nói, tôi viết những điều đó là để thể hiện cảm xúc của mình, hoàn toàn riêng tư thôi. Nhưng một số người bạn của tôi khi đọc được đã chia sẻ với nhau, và rồi sau đó nhiều người khác biết tới, họ like, comment trên Facebook của tôi.

Sau đó, một chị phóng viên gọi điện cho tôi, đề nghị được đăng bài viết của tôi lên báo như một nén hương tưởng nhớ cha tôi. Thực sự, tôi rất trân trọng và cảm ơn những người đến lúc này vẫn nhớ đến cha tôi. Vì vậy, tôi đồng ý để chị ấy đăng bài viết của tôi lên báo. Và rồi, nhiều báo khác dẫn lại, một số bạn phóng viên phỏng vấn tôi về bài viết đó. Mọi thứ đến ngoài dự tính của tôi.

Nhiều anh chị, các bạn đã gửi những lời chia sẻ, động viên đến tôi. Nhiều người cảm ơn tôi vì nhờ bài viết đó mà họ nhận ra nhiều tình cảm thiêng liêng, giúp họ thấy quý trọng tình cảm gia đình hơn… Thực sự tôi rất vui và xúc động vì điều đó.

Rồi bất ngờ hơn nữa là các cô dì của tôi, các người em của bố đều nhắn tin cho tôi về sự cảm động của họ, về niềm tin của họ dành cho tôi lúc này. Không gì có thể so với niềm vui của bà nội khi đọc được những dòng tôi viết. Có lẽ tôi đã đúng khi chia sẻ những tâm sự của mình.

Không lâu sau khi viết “Gia tài của bố”, anh lại viết một Note khác trên Facebook để nói về những điều không hay đã xảy ra xung quanh bài viết kia của anh. Anh có thể cho biết đã có chuyện gì xảy ra vậy?

Mặt trái từ những niềm vui nhỏ bé là những lời khó nghe từ thiên hạ. Trên một diễn đàn, khi bình luận về những bài viết tôi dành cho bố, có người nói rằng gia đình tôi quá sến, quá diễn khi đã 9 năm mà vẫn chưa quên được người đã mất. Tôi thực sự sửng sốt khi có những người có thể nói về tình cảm gia đình, tình cảm dành cho người đã khuất một cách lạnh lùng như vậy.

Và rồi câu chuyện của họ mở rộng ra với những lời đầy ác ý, bịa đặt họ dành cho tôi. Họ nói tôi là người hư hỏng, là kẻ bỏ đi khi không tiếp nối được truyền thống gia đình có ông nội và bố là những bác sỹ nổi tiếng. Khi biết những điều họ nói về mình, tôi không hề tức giận và cũng không mấy quan tâm. Tôi nghĩ mình chẳng việc gì phải giải thích với họ.

Nhưng nói chán về tôi, họ xoay sang nói những điều không đúng về ông tôi, về bố tôi, về những người thân trong gia đình tôi. Lúc này, họ đã động chạm, đã làm đau những người tôi yêu quý nên tôi không thể ngồi yên. Mặc dù nhiều bạn bè đã lên tiếng bênh vực tôi trên chính diễn đàn có những người đang xúc phạm gia đình tôi, xúc phạm tôi, nhưng tôi nghĩ mình cũng cần làm gì đó để thể hiện thái độ của mình. Và tôi viết note kia trên Facebook.

Trong bức tâm thư thứ 9 viết cho bố, anh nhắc nhiều đến “gia tài” mà PGS Tôn Thất Bách để lại cho anh không phải là tiền hay những kiến thức y khoa, mà là “những người bạn của bố”. Anh đã tiếp nhận “gia tài” đó như thế nào?

Những người bạn của bố tôi chính là những người anh em cùng sống chết, nhiều bạn là công an và những học trò của bố tôi. Khi còn sống, trong những mối quan hệ bạn bè đó, bố tôi luôn được mọi người nể trọng.

Khi bố tôi đã mất, 9 năm đã qua nhưng mỗi dịp 20/11, Tết âm lịch, giỗ bố 26/3, giỗ ông 7/5 thì nhà tôi vẫn chật kín người. Các lớp học trò của bố tôi đã trưởng thành. Họ dẫn học trò tới thắp hương và giảng giải về thành tựu khoa học của ông và bố tôi.

Những người em của bố tôi như chú Thạch, chú Tiến, chú Hán… cũng chưa bao giờ vắng mặt trong những ngày trên. Khi gia đình tôi gặp khó khăn, chưa cần nhờ giúp đỡ thì các chú đã có mặt bên chúng tôi. Mỗi dịp ngồi cùng nhau, các chú luôn để riêng một chén rượu cho bố tôi, luôn nhắc bố tôi trong những câu chuyện.

Tôi nhận thấy tình anh em, bạn bè của bố xứng đáng xếp vào chữ gia đình qua sự chân tình và bền chặt.

Nhìn lại mình, tôi nhận ra mình quá ư hời hợt. Tôi đã không biết cách chơi với bạn như bố đã làm. Tôi học được từ câu chuyện của bố: Bằng sự gương mẫu của một người anh chứ không phải là chức quyền là thứ được bạn hay em tôn trọng. Sự đức độ, nét tài hoa hay cách ứng xử với bạn chân tình mới là thứ mọi người luôn nhớ.

Lúc trước tôi nghĩ mình không nhiều bạn. Nhưng vừa rồi, khi có người xúc phạm tôi, nhiều bạn bè, người quen đã nhảy vào bênh vực tôi, có những người bạn học cùng tôi nhưng rất nhiều năm không liên lạc. Tôi chợt nhận ra mình có rất nhiều người bạn yêu quý. Nếu xét về “gia tài tình bạn”, bố tôi là tỷ phú, còn tôi nghĩ mình là “trọc phú”. Qua những chuyện như vừa rồi, tôi sẽ học bố trong cách đối nhân xử thế, cách chơi với bạn để “gia tài” của tôi ngày càng giàu hơn.

Năm sau, và nhiều năm sau nữa, anh sẽ vẫn tiếp tục viết thư cho cha mình chứ?

Tôi rất vui vì câu chuyện nhỏ của mình đã được mọi người chia sẻ, đón nhận. Các lần trước, tôi viết những tâm sự của mình hoàn toàn tự nhiên theo cảm xúc. Nhưng sau lần này, có lẽ mọi chuyện đã không còn tự nhiên nữa. Vậy nên, tôi chưa biết các năm sau mình có tiếp tục viết về bố theo cách đã từng làm không nữa.

Bức thư “Gia tài của bố” của Tôn Hiếu Anh

26/3/2004 -26/3/2013

Gia tài của bố

Con không theo học được ngành Y nên gia tài kiến thức của gia đình con đã không được thừa hưởng. Bố đừng buồn, những thế hệ học trò của bố đã kế thừa và phát huy điều đó rất tốt. Nếu con làm bác sĩ thì sẽ có lợi thế là sự khéo léo, nhạy cảm hay những đoạn gen tốt từ ông và bố. Không có tính kiên nhẫn là nhược điểm khiến con không bao giờ đến được với ngành Y. Dù con không thừa hưởng tiền hay kiến thức y khoa nhưng bố đã để lại cho con một gia tài vô giá: Những người bạn của bố.

Bố biết không, 9 năm đã qua mỗi dịp 20/11, Tết âm lịch, giỗ bố 26/3, giỗ ông 7/5 thì nhà mình vẫn chật kín người. Các lớp học trò của bố nay các chú ấy đã trưởng thành. Họ dẫn học trò tới thắp hương và giảng giải về thành tựu khoa học của ông và bố. Tự hào lắm! Tuy các chú không dừng lại ở Việt Đức làm việc mà chia ra các nơi để thành lập các trung tâm Tim mạch khác nhau. Ngày hôm nay các chú đã có thành quả của riêng mình và kiến thức bố dạy các chú ấy luôn tồn tại ở các thế hệ tương lai. Bố hãy mỉm cười và đừng tiếc khi con không theo được nghề bố nhé!!!

Những người em của bố cũng chưa bao giờ vắng mặt trong những ngày nói trên. Chú Thạch, chú Hán, chú Tiến… họ vẫn tập trung nhau, vẫn hát bài hát của ngày xưa: “Ta đi trên lối nhỏ là lối an toàn”.

Bố vẫn dặn con là khi cần thiết thì cứ gọi chú Thạch, con luôn sợ như vậy sẽ phiền chú lắm. Nhưng thực sự con chẳng cần gọi thì chú đã có mặt bên gia đình mình mỗi khi có việc bố ạ!!. Con nhận ra trong cuộc đời này có tình anh em bền vững khi người anh trọng nghĩa còn người em trọng tình. Đặt ở giữa là cán cân của sự sòng phẳng.

Những người bạn của bố đa phần là công an. Họ là hung thần của những kẻ phạm pháp nhưng lại là bạn cực tốt với chân chính. Các chú nay cũng già, về hưu và đang tận hưởng cuộc sống lên ông nội hay ông ngoại an nhàn vô tư. Chú Toàn, chú Triều, chú Hưởng… đều vẫn khỏe để thụ hưởng hạnh phúc. Các chú cũng vẫn luôn thăm hỏi bà và mẹ mỗi khi Tết đến hay giỗ bố. Chú Toàn bây giờ giống như người anh cả của nhóm. Chú Thạch chú Hán sẽ cùng nhau tập trung mọi người mỗi khi có dịp để ăn uống, hát hò hay ôn lại những câu chuyện về bố ngày xưa. Bố biết không, chú Thạch mỗi khi uống luôn để riêng một chén rượu phần bố đấy ạ!

Mảnh đất Lương Sơn bây giờ đã mang một màu sắc mới, nó không còn u ám như nhiều năm trước. Có lẽ nó đã được thổi một sức sống mới và chứa những kỷ niệm vĩnh cửu từ tình cảm gia đình. Con nhận thấy tình anh em, bạn bè của bố xứng đáng xếp vào chữ gia đình qua sự chân tình và bền chặt nhưng có lẽ đại gia đình là cách gọi đúng hơn.

Nhìn lại mình con nhận ra mình quá ư hời hợt. Con đã không biết cách chơi với bạn như bố đã làm. Con học được từ câu chuyện của bố: Bằng sự gương mẫu của một người anh chứ không phải là chức quyền là thứ được bạn hay em tôn trọng. Sự đức độ, nét tài hoa hay cách ứng xử với bạn chân tình mới là thứ mọi người luôn nhớ. Con từng lầm tưởng bênh bạn hết mình mới là biết chơi nhưng bây giờ mới hiểu biết chơi phải là cách của bố mới đúng.

Một gia tài nữa bố để lại cho con đó là cái email lúc 8h sáng gửi từ Việt Nam và khi đó là đêm ở Anh. Con vui mừng khi nhận được cái email đầu tiên bố viết cho con và ngay lập tức con đã trả lời. Thật tiếc là cái email đầu tiên này cũng là cái cuối cùng của bố con mình. Hay email phúc đáp của con bố cũng không kịp đọc.

Bố chuẩn bị đi công tác Lào Cai…. là câu mở đầu cho bức thư 3 dòng. Giống như một lời tiên tri hay như định mệnh. 8h sáng, bố viết cho con để rồi gần 12h đêm bố đã vĩnh viễn ra đi ngay trên mảnh đất Lào Cai lạnh lẽo.

Con cảm giác Bố đã nhìn được hồi kết của mình nên đã email cho con hay đêm trước khi đi công tác. Bố ôm chú Thạch khóc và nói: “Đã đến lúc em phải lấy vợ rồi, không sống thế này mãi được, Thạch ơi”. 9 h tối bố vẫn gọi cho mẹ thăm hỏi như thường lệ và bảo là mình hơi mệt. Mẹ luôn là bến đỗ cuối cùng của bố và duy nhất. Có lẽ vì điều này nên mẹ vất vả nhất trong việc tập sống cô đơn không có bố. Đó cũng là cuộc nói chuyện cuối cùng của bố trước khi rời dương thế.

Mọi người tả lại cho con là bố mất trong tư thế ôm ngực còn tay kia như muốn với điện thoại. Con mong đó cũng chỉ một cơn nhồi máu cơ tim giống ông thôi bố nhỉ! Để bố không kịp cảm nhận được sự đau đớn về thể xác và chỉ một tích tắc là bố có thể về trời. Bố ra đi trong sự yên tâm vì đã dặn hết những gì cần thiết. Lần cuối chị và mẹ đi Thái về bố cũng dặn chị phải chăm lo cho mẹ hay bố cũng kịp chia sẻ ý đồ xây dựng bệnh viện Việt Đức với chú Thạch cụ thể.

Điều khó nhất bố dặn là con phải tránh xa cám dỗ. Khó quá bố ạ. Đôi lúc con giẫm vào cám dỗ rồi mắc kẹt rất lâu và rất nhiều thời gian mới thoát ra được. Có những cám dỗ đến nay con vẫn chưa từ bỏ nổi.

Con hiểu khi con đã có bản lĩnh để tránh xa cám dỗ thì tương đương với việc con sẽ gương mẫu. Để rồi cũng sẽ có những người em, người bạn như bố đã có.

Con cũng hiểu áp lực của ông với bố và điều đó lại nhân lên gấp bội khi đè nặng lên con. Tuy biết rằng con không thể nào so được với ông và bố nhưng con cũng cố gắng không trở thành kẻ vô dụng ăn bám xã hội. Con đang tập đứng vững trên đôi chân của mình, bằng năng lực thực sự của mình. Ác một nỗi người đời ít thông cảm nên khoác lên con một định kiến về kẻ nghịch tử phá hoại thanh danh gia đình.

Tuy con không thể làm giáo sư hay tiến sỹ nhưng con vẫn ngẩng cao đầu tự hào vì con là con của bố. Con chẳng nề hà khi con đã không được bằng ông hay bố nhưng con vẫn là một công dân tốt là được bố nhỉ. Con chỉ cần bố và gia đình hiểu cho con là đủ. Mỗi khi con vấp ngã hay va chạm thì luôn có hững cánh tay dang ra đỡ dậy. Họ là những người bạn của bố hay đơn giản cũng chỉ là người hâm mộ nhân cách của bố. Họ xuất hiện bên cạnh con hằng ngày hằng giờ.

Nhiều năm trước con vẫn nghĩ là nhà mình không giàu hay chẳng có tài sản đáng giá nhưng ngày hôm nay con nhận ra con giàu có vô vàn. Tuy không phải chính tay con làm ra nhưng con hiểu là mình sẽ phải học cách làm giàu như bố để tiếp tục có những người bạn của chính con, đồng hành với con suốt cuộc đời kể cả khi con nhắm mắt. Con cảm ơn bố, cảm ơn các chú đã chứng minh cho con hiểu được sự tồn tại của tình bạn chân chính trong cuộc sống ngày nay. Thật tự hào khi bố biết chọn bạn hay ngược lại thì những người bạn của bố còn là gia tài vô giá mà bố đã để lại cho con.

Con yêu Bố!

Tôn Hiếu Anh

Tôn Hiếu Anh sinh năm 1977 tại Hà Nội. Anh sinh ra trong một gia đình nổi tiếng trong ngành Y với ông nội là GS Bác sỹ Tôn Thất Tùng, bố là PGS Y khoa Tôn Thất Bách – hai bác sỹ hàng đầu, nổi tiếng ở Việt Nam và trên thế giới. Mẹ anh cũng là một bác sỹ.

Tuy vậy, Tôn Hiếu Anh không tiếp tục đi theo con đường Y học như truyền thống gia đình mà theo đuổi ngành thời trang. Năm 1995, anh thi đỗ vào đại học Mỹ thuật công nghiệp. Năm 28 tuổi, Hiếu Anh đã có 2 bằng đào tạo về giảng viên thời trang tại trường Middlesex University và London Centre Fashion Studies.

Tôn Hiếu Anh đã trải qua một thời gian dài làm người mẫu và nhà thiết kế thời trang. Trong lĩnh vực này, anh là người khá nổi tiếng với nhiều thành công.

Hiện nay, Tôn Hiếu Anh đang làm biên tập viên tại kênh VTV6 – Đài truyền hình Việt Nam.