Chúa Bà Lê Mại Đại Vương là hiện thân của Mẫu Thượng Ngàn tại vùng Bắc Lệ, Lạng Sơn. Lê Mại Đại Vương là tên gọi được vua Lê Thái Tổ sắc phong cho ngài nhờ những công ơn âm phù dương trợ của ngài đã giúp đỡ vua Lê đánh thắng quân xâm lược.

“Tiếng anh linh vang lừng thế giới

Sắc tặng phong Lê Mại Đại Vương

Thông minh chính trực cương thường

Lại thêm tinh tú đoan trang hay là

Vốn sinh ra hình dong tươi tốt

Da tựa ngà má phấn môi son”

Thần tích về Chúa bà Lê Mại Đại Vương – La Bình Công chúa

Có rất nhiều sự tích nói về về hiện thân của Mẫu Thượng Ngàn, mặc dù vậy những câu chuyện này đều không miêu tả rõ ràng về lai lịch của ngài nhưng đều mang những ý nghĩa tôn kính gắn với những truyền thuyết của người Việt và được lưu truyền rộng rãi qua nhiều thế hệ. Trong số đó là câu chuyện về La Bình Công Chúa

Như đã đề cập trong bài Truyền thuyết Tản Viên Sơn Thánh , La Bình Công Chúa là con gái của Đức Tản Viên và công chúa Mỵ Nương (con gái vua Hùng). Ngay từ nhỏ La Bình đã luôn theo cha đi đến khắp mọi miền núi non hang động để giúp dân làm ăn, chỉ dân cách chăn nuôi, xây dựng nhà cửa xóm làng,… Dưới sự quan sát và dạy dỗ của phụ mẫu cùng sự nhạy bén trong nhận thức từ những ngày đi theo cha xuôi ngược khắp miền rừng núi, La Bình lớn lên trở thành cô gái đức hạnh, thông minh sáng dạ, tài sắc vẹn toàn. Cô thường đến những nơi dân chúng cần để chỉ bảo nhân dân thay cha mỗi khi cha bận việc mà không thể đi. Những lần như thế, La Bình luôn tỏ rõ khí chất bản lĩnh, biết tự chủ trong giao tiếp và thành thạo trong mọi công việc. Cô được các sơn thần, tù trưởng và dân sinh vô cùng yêu quý, kính trọng và coi là người đại diện xứng đáng của Tản Viên Sơn Thánh. Bản thân cô cũng rất đỗi hòa đồng với mọi người và cả cỏ cây, hoa lá, chim muông xung quanh.

Khi Đức Tản Viên và Mỵ Nương theo lệnh của Ngọc Hoàng Thượng Đế về trời và trở thành vị thánh bất tử, La Bình cũng được phong là Công chúa Thượng Ngàn. Cô tiếp tục thay cha đảm nhận công việc dưới trần, trông coi tất cả 36 động sơn trang, 81 cửa rừng cùng nhiều vùng núi non trung du khác ở khắp mọi miền đất nước. Trở thành chúa Thượng Ngàn, ngài vẫn luôn tận tâm ra sức làm tròn các trọng trách của mình và không ngừng học hỏi tiếp thu. Ngoài việc dạy bảo con người như những gì cha ngài đã chỉ dạy, ngài vẫn luôn học hỏi kinh nghiệm từ các tù trường, sơn thần các vùng. Cũng như bảo ban các loài chim muông, cầm thú cách sống hòa hợp, an toàn và tránh được nguy hiểm thiên tai. Không chỉ vậy, Ngài còn toàn tâm toàn ý nghĩ ra cách cải tiến và hoàn thiện thêm những gì mà trước kia, cha Ngài mới chỉ là bắt đầu. Nhờ vậy, nhân dân không những được sống no đủ mà còn được tận hưởng cái đẹp, cái hay. Những ngôi nhà bấy giờ không chỉ chắc chắn mà còn được trang trí, chạm trổ đẹp đẽ. Ở mũi các thuyền độc mộc cũng có khắc cả hình hai đầu rồng hoa văn tinh xảo, uy nghi. Các món ăn giờ đấy không còn đơn thuần là luộc, kho mà còn được sáng tạo nhiều cách nấu mới. Công việc đồng áng đã có sự giúp sức từ các ống dẫn nước, phân phát hạt giống đi mọi nơi. Ngài còn đem về thêm nhiều giống gia súc mới và hoa thơm cỏ lạ. Ngọc Hoàng Thượng Đế thấy được những điều đó đã ban tặng cho Ngài thêm nhiều phép thuật thần thông và Ngài trở thành vị Thánh bất tử của miền Thượng Ngàn để luôn luôn gần gũi, gắn bó với những nơi có miền núi trung du núi non hùng vĩ cõi trần, âm phù cho sự bình yên của mọi người dân nước Việt.

Nhất là trong các cuộc chiến công quân sự của các triều đại Việt Nam. Tiêu biểu là trong khởi nghĩa Lam Sơn của Lê Lợi, Ngài đã hóa thành bó đuốc lớn soi đường cho quân sĩ trong đêm tối và dẫn dắt tướng lính Lam Sơn đi tới vùng đất Mường Yên về cơ sở núi Chí Linh, tránh được sự bao vây của quân Minh vào đúng lúc lực lượng quân ta đang suy yếu.

Ngài linh thiêng đến mức chỉ quân sĩ của Lê Lợi biết được, còn quân Minh không thể nào nhìn thấy. Nhớ ơn sự phù hộ che chở của Chùa bà Thượng Ngàn, sau khi hòa bình được lập lai, vua Lê Thái Tổ đã sắc phong ngài là Lê Mại Đại Vương Diệu Tín Thiền sư. Còn nhân dân tôn xưng Ngài là Chúa Thượng Ngàn hay Mẫu Thượng Ngàn. Từ đó đến nay, đền Mẫu Thượng Ngàn nơi chính thờ Bắc Lệ, mà còn được dựng lên ở nhiều nơi. Người ta vẫn truyền tai nhau rằng khi đi rừng muốn được bình yên, vạn sự tai qua nạn khỏi, thường đến cầu xin sự che chở, phù trợ của ngài. Ai muốn săn bắt hay khai thác thứ gì trong rừng cũng phải đặt lễ, thắp hương, cầu xin để được Chúa chấp thuận.

Văn khấn Chúa Bà Lê Mại Đại Vương

(Các thông tin ở trên chỉ mang tính chất tham khảo)

Nam Mô A Di Đà Phật

Nam Mô A Di Đà Phật

Nam Mô A Di Đà Phật

Con lạy chín phương Trời, con lạy mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con dốc lòng kính lạy Đức Chúa Bà Thượng Ngàn đỉnh thượng cao sơn triều mường Sơn Tinh Công Chúa Lê Mại Đại Vương Ngọc Điện Hạ tối tú tối linh, cai quản ba mươi sáu động cùng tám mươi mốt cửa rừng trong cõi Nam giao.

Con kính lạy chư Tiên, chư Thánh, chư Thần, cùng Bát Bộ Sơn Trang, thập nhị hai tiên nàng sơn lâm sơn trang, văn võ thị vệ, Thánh Cô Thánh Cậu, Ngũ Hổ Thần Xà Đại Tướng.

Đệ tử con là:………………………….

Cùng toàn gia quyến đẳng, ngụ tại:…………………………….

Hôm nay nhân ……chúng con nhất tâm nhất lễ đến trước cửa Chúa Thượng Ngàn Lê Mại Đại Vương thắp nén tâm hương thành kính dâng lên Chúa Bà Thượng Ngàn tối linh.

Cúi xin Chúa lượng cả bao dung, thể đức hiếu sinh, ra tay cứu vớt che chở, độ trì cho chúng con cùng cả gia quyến đẳng bốn mùa được hai chữ bình an, tám tiết hưng long thịnh vượng, biến hung thành cát, mọi sự tốt lành cho chúng con.

Nam Mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật !

Nam mô A Di Đà Phật !

>>> Nhấn Subscribe để theo dõi các video về Phủ Dầy Nam Định tại kênh: Phủ Dầy Nam Định Official – YouTube