【CHUYÊN ĐỀ TBQ】Thế Giới Sách Truyện Phần 2: Obi (Đai sách) từ vô dụng đến hữu ích – 6 Tác dụng ít ai biết của Obi

Đối với nhiều độc giả Việt Nam, Obi 帯 (Đai sách) thường bị xem là một phần “dư thừa” và khó bảo quản. Vậy vì sao người Nhật lại tạo ra thứ “vô dụng” này? 

Obi (Đai sách) là miếng giấy (đai) được quấn quanh phần dưới của sách/ truyện. Ngày nay, ở Nhật Bản, hầu hết mọi cuốn sách/ truyện đều có Obi. Theo các chuyên gia trong ngành xuất bản cho biết, Obi đóng một vai trò quan trọng trong việc quảng bá sản phẩm của họ cũng như tăng doanh thu cho ấn phẩm.

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH OBI

Chưa có tài liệu chính xác về nguồn gốc của Obi, tuy nhiên, trong cuốn  出版辞典 | [TỪ ĐIỂN XUẤT BẢN] phát hành 1971 đã cung cấp giả thuyết về sự xuất hiện của Obi như sau:

“Theo một giả thuyết, vào giai đoạn đầu Showa (trước 1926), khi phe cánh tả* xuất bản sách, họ muốn sách của mình mang màu sắc mới và khác biệt với những cuốn sách đang có tại Nhật. Chính vì vậy Obi ra đời, đánh dấu một bước chuyển mình mới cho nền xuất bản sách ở Nhật.” 

Thật không ai ngờ rằng, Obi lại được nhiều người đảm nhiệm và liên tục được sử dụng cho tới ngày này với nhiều mục tiêu khác nhau .
( * ) Phe cánh tả là những người theo tư tưởng dân chủ và xã hội chủ nghĩa, trái với phe cánh hữu là những người theo bảo thủ .

#1. TÁC DỤNG QUẢNG CÁO SÁCH

Theo khảo sát của những nhà nghiên cứu, khi ở hiệu sách, thời hạn mà một người Nhật tiếp cận và bỏ lỡ loại sản phẩm chỉ trong 0.2 giây. Đồng nghĩa với việc, một cuốn sách nếu muốn lọt vào tầm mắt fan hâm mộ cũng như được họ mua về phải thực sự đặc biệt quan trọng .
Và chính Obi sẽ tạo ra sự điều kì diệu cho cuốn sách đó .
Hãy tưởng tượng, trong lúc bạn đang tìm mua một cuốn sách dạy học, sẽ thế nào nếu bạn nhìn thấy được thông tin của người viết sách ( là giáo sư, tiến sỹ … ) ngay ở trang bìa. Hoặc như một cuốn tiểu thuyết với dòng trình làng mê hoặc của những người nhận định và đánh giá văn chuyên nghiệp đương nhiên sẽ khiến fan hâm mộ tìm mua nhiều hơn cuốn sách chữ thường thì. Hoặc những thông tin 100 vạn bản, đã chuyển thể Live-action, … đều khiến người đọc tin yêu về mức độ phổ cập và sức mê hoặc của sách. Đặc biệt số lượng bản in mà tác phẩm cán mốc chính là thông tin tiếp thị hữu hiệu nhất và cũng là lời chia vui dành cho tác giả lẫn fan hâm mộ yêu thích tác phẩm .

Nhiều fan hâm mộ tìm mua ấn phẩm ngay trong đợt phát hành đầu tiên để có Obi kỉ niệm 100 vạn bản

#2. OBI GIÚP TĂNG GIÁ TRỊ SÁCH QUA TỪNG LẦN NỐI BẢN

Để tạo độc lạ trong từng kì nối bản sách, những nhà phát hành đã nghĩ ra cách biến hóa Obi. Việc đổi khác Obi sẽ rẻ tiền hơn là làm lại bìa và cũng không khiến tác giả ( đặc biệt quan trọng là tác giả truyện tranh ) mất thời hạn xem xét bìa mới .

Lấy ví dụ trong việc thay đổi Obi của sách. Phía tay trái (Obi hồng) là i [Boku Ga Ashita, Kino No Kimi Deto Suru] lần phát hành sách đầu tiên, khi đó, trên Obi là những thông tin khơi gợi nội dung trong sách, trong khi đó, ở phiên bản in nối 2 tháng sau đó là thông tin trên Obi chủ yếu quảng cáo cho việc sách đã cán mốc 50 vạn bản in. Theo các nhà xuất bản, việc thay đổi như vậy giúp những người từng bỏ qua tác phẩm sẽ tìm đọc lại bởi họ cảm giác cuốn sách đã “thay đổi” và thậm chí là “thú vị” hơn so với trước đây.

(Nguồn hình: Internet)

Bên cạnh đó, thông tin trên Obi của sách được thay đổi sau khi phía nhà xuất bản thăm dò xong ý kiến độc giả. Ở phiên bản đầu tiên của mình, nhà xuất bản đã giới thiệu tác phẩm với [Boku Ga Ashita, Kino No Kimi Deto Suru] với những dòng như “Cô ấy có một bí mật”. Nhưng trong lần in sau, khi đa phần độc giả thích thú với những lời nhắn dẫn như “Đọc cuốn này trên tàu là sai lầm!” hay “Mọi thứ sẽ khiến bạn òa khóc”…

#3. OBI – ĐẶC TRƯNG CHO NỀN VĂN HÓA ĐỌC CỦA NHẬT BẢN. 

Trên quốc tế, nhiều nơi đã công nhận Obi như một đặc trưng cho nền văn hóa truyền thống đọc của Nhật Bản. Obi gần như không sống sót ở bất kỳ thị trường sách nào, hoặc chỉ sống sót trong những ấn phẩm sách Nhật được bán ra thị trường quốc tế .
Nếu bạn đến Mỹ và vô tình cầm một quyển sách ( tiếng Anh ) nhưng có Obi kèm theo, cuốn sách đó đến 90 % là sách dịch từ tiểu thuyết / tác phẩm Nhật .

#4. DÙNG ĐỂ TRANG TRÍ CHO BÌA SÁCH

(Nguồn hình: Internet)

Sau toàn bộ, Obi vẫn là một phần của cuốn sách và trong trường hợp đó, nó cần phải ĐẸP để giúp ấn phẩm được nhiều người chăm sóc hơn. Nhiều nhà xuất bản Nhật thương mến sự tương phản về sắc tố giữa bìa rời và Obi, bởi khi bỏ Obi ra, bìa rời vẫn giữ được sự lịch sự, đơn thuần vốn có của mình, nhưng khi thêm Obi vào, tổng thể và toàn diện trở nên rực rỡ và hút mắt hơn .
Ngoài ra, một cách trang trí Obi thường thấy nữa là sử dụng hình ảnh bìa rời như một phần của Obi. Những thông tin “ dày cộm ” để ra mắt nội dung sách hoặc lời nhìn nhận từ những nhà phê bình, … trên Obi sẽ biến mất khi fan hâm mộ bỏ đai ra thế cho nên nét đẹp trên bìa vẫn được giữ nguyên .

(Nguồn hình: Internet)

#5. DÙNG LÀM BOOKMARK 

Một số fan hâm mộ Nhật cho biết thay vì bỏ Obi đi, họ sẽ giữ lại để làm Bookmark cho sách của mình. Việc này giúp họ không tốn tiền thêm để mua Bookmark hoặc giúp hạn chế việc “ để quên ” Bookmark trong cuốn sách, bởi mỗi cuốn họ đều có Bookmark riêng .

#6. SƯU TẦM OBI – SỞ THÍCH CỦA NHIỀU NGƯỜI

Như mọi người cũng biết, Obi thường đăng những thông tin tương quan đến việc chuyển thể Live Action, Anime, Manga, Light Novel, … của tác phẩm. Vì vậy, không ít người hâm mộ đã giữ lại những Obi này với mục tiêu chính là sưu tầm. Khác với việc giữ Obi nguyên trên sách, nhiều người Nhật tách Obi ra làm bộ sưu tập riêng .

Nhiều người sưu tập Obi bởi trên đó có hình diễn viên hoặc thông tin về phim/ nhân vật yêu thích của họ 

[Nguồn: Tổng hợp thông tin từ Internet
Người dịch và viết bài: Xíu Xíu]

Bài viết có sử dụng thêm thông tin từ Internet và quan điểm của dịch giả. Vui lòng dẫn nguồn và thông tin lại với Page khi bạn re-up ở những nguồn khác .