Bảo tàng Lịch sử Quốc gia
Dân tộc Việt Nam là một dân tộc Anh hùng. Lịch sử đấu tranh oanh liệt qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước đã sản sinh ra biết bao người con anh hùng. Thời đại Hồ Chí Minh, thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đã chứng kiến sự chiến đấu và hi sinh của hàng nghìn những anh hùng trẻ tuổi. Trong hàng nghìn vị anh hùng ấy có nữ anh hùng 19 tuổi Lê Thị Hồng Gấm.
Anh hùng Lê Thị Hồng Gấm sinh năm 1951, dân tộc Kinh, quê xã Long Hưng, huyện Châu Thành, Mỹ Tho (nay là tỉnh Tiền Giang). Ngay khi còn nhỏ, chị đã được nghe kể về những tấm gương hi sinh anh dũng của những người con ưu tú quê hương Mỹ Tho. Tấm gương can đảm của những Thủ khoa Huân, Trần Xuân Hòa đã tạo cho chị lòng yêu quê hương, căm thù quân xâm lược, tham gia cách mạng từ rất sớm.
Anh hùng Lê Thị Hồng Gấm (1951-1970).
Từ tháng 12 /1967 tới 5 /1968, Hồng Gấm làm giao liên cho xã, địa bàn hoạt động hẹp lại phải qua khu căn cứ và vành đai của địch nên rất gian khổ và nguy hiểm. Cuối năm 1968 tổ còn lại duy nhất một mình chị, có ngày phải chuyển tới 7 công văn nhưng chị vẫn cố gắng để hoàn thành. Tháng 12- 1968, chị trở thành xã đội phó, chị cùng lãnh đạo xã thuyết phục bà con cùng bám đất, bám ruộng vườn sản xuất, ủng hộ cách mạng. Cùng với du kích xã, chị tham gia chiến đấu 49 trận, làm bị thương 217 tên (có 22 lính Mỹ và 4 tên ác ôn). Tháng 8- 1969, Hồng Gấm được cử làm trung đội phó du kích vành đai liên xã. Hơn 8 tháng chiến đấu, chị cùng đơn vị đánh 10 trận, diệt 63 tên địch, bắn rơi 1 máy bay lên thẳng. Ngày 18-4-1970, để chuẩn bị cho trận đánh đêm, chị cùng 2 nữ du kích đi mua lương thực cho đồng đội. Khi ra giữa cánh đồng, các chị bị địch phát hiện. Hai chiếc máy bay HU.1A sà thấp định bắt sống. Trước tình thế nguy cấp, chị đã chỉ đường trốn thoát cho 2 đồng chí, còn bản thân thì lợi dụng địa hình chiến đấu, thu hút địch. Hai chiếc trực thăng lượn vòng uy hiếp, Hồng Gấm bắn trả, một chiếc bị rơi tại chỗ, chiếc thứ 2 đổ quân bao vây, chị nổ súng diệt tiếp 3 tên địch. Do địch quá đông, chúng tập trung hỏa lực bắn về phía chị, khiến Hồng Gấm bị thương quá nặng, đạn đã hết nên dùng chút sức lực đập gãy khẩu súng để vũ khí không rơi vào tay địch và anh dũng hy sinh. Trận đánh quyết liệt ấy là trận đánh cuối cùng, diễn ra khi chị mới 19 tuổi đời.
Một nữ chiến sĩ trong Đại đội nữ Lê Thị Hồng Gấm.
Chị được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Quân công giải phóng hạng ba, Huân chương Chiến công giải phóng hạng nhì. Ngày 20-9-1971, Lê Thị Hồng Gấm được Nhà nước truy tặng Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Sự hi sinh của chị đã tiếp thêm sức mạnh cho các nữ chiến sĩ tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ. Vào ngày 22-2-1972, dưới dốc Ba Hầm thuộc ranh giới huyện Ba Tơ và huyện Đức Phổ (Quảng Ngãi),Đại đội nữ Lê Thị Hồng Gấm chính thức được thành lập. Đây cũng là Đại đội nữ đầu tiên thành lập ở miền Nam trong thời kỳ chống giặc ngoại xâm.
Đại đội nữ Lê Thị Hồng Gấm anh dũng chiến đấu, trở thành nỗi khiếp sợ của kẻ thù, và vinh dự nhận được danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Khi nhắc tới chị Lê Thị Hồng Gấm, mọi người vẫn nhớ tới những lời ca trong bài hát “Những cánh chim Hồng Gấm” của nhạc sĩ Phạm Tuyên, một bài hát giúp hình ảnh của chị còn lại với thời gian:
“ Dân tuổi xuân cho đất nước quê hương
Tấm gương Hồng Gấm kiên trung, trong sáng yêu thương
Ta như cánh chim tung bay, vượt qua giông tố ngàn trùng
Và mỗi chúng ta hãy là một Hồng Gấm anh hùng…”
Phương Thảo (tổng hợp)