Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Quang Dũng

Quang Dũng là một trong những gương mặt nhà thơ trẻ tiêu biểu trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Tây Tiến, Đôi mắt người Sơn Tây là sáng tác làm nên tên tuổi của Quang Dũng. Để tìm hiểu thêm về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Quang Dũng mời bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây!

1. Tiểu sử

Quang Dũng tên thật Bùi Đình Diệm, sinh năm 1921 tại làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng (nay thuộc Hà Nội). Ông có người em ruột là Bùi Đình Đạm – thiếu tướng Quân lực Việt Nam Cộng hòa.

Trước cách mạng tháng Tám, ông học Ban trung học trường Thăng Long. Sau khi tốt nghiệp, ông đi dạy học tư ở Sơn Tây.

Ông gia nhập Quân đội Nhân dân Việt Nam sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, trở thành phóng viên tiền phương của báo Chiến đấu.

Năm 1947, ông được điều đi học Trường bổ túc trung cấp quân sự Sơn Tây. Sau khoá học, ông làm Đại đội trưởng ở tiểu đoàn 212, Trung đoàn 52 Tây Tiến. Ông tham gia chiến dịch Tây Tiến đợt hai, mở đường qua đất Tây Bắc. Trong thời gian này, ông còn được cử làm Phó đoàn tuyên truyền Lào – Việt.

Cuối năm 1948, sau chiến dịch Tây Tiến, ông làm Trưởng tiểu ban tuyên huấn của Trung đoàn 52 Tây Tiến, rồi làm Trưởng đoàn Văn nghệ Liên khu III.

Ông đã viết rất nhiều truyện ngắn xuất bản và viết kịch, cũng như đã triển lãm tranh sơn dầu cùng với các họa sĩ nổi danh. Ông sáng tác nhạc, bài Ba Vì của ông đã nổi tiếng ở trong khu kháng chiến. Ông làm bài thơ Tây Tiến năm 1948 khi dự Đại hội toàn quân ở Liên khu III tại làng Phù Lưu Chanh (Hà Đông).

Tháng 8 năm 1951, ông xuất ngũ.

Sau 1954, ông làm Biên tập viên tại báo Văn nghệ, rồi chuyển về làm việc tại Nhà xuất bản Văn học. Ông phải đi chỉnh huấn sau vụ tờ báo Nhân Văn – Giai Phẩm. Bài thơ “Tây Tiến” của ông được nhiều người yêu thích, được xuất bản và phổ biến rộng rãi và được nhiều người yêu thích ngay cả ở miền nam thời đó. Tuy nổi tiếng nhưng ông thích sống đạm bạc, không thích khoe khoang tên tuổi với ai. Khi nhận được những lời mời biếu tiền để sáng tác thơ của giới nhà giàu, ông từ chối và nói “Văn chương chữ nghĩa rẻ rúng đến thế ư?”.

Về sau này, như những nhà thơ lớn khác, Nguyễn Bính, Hồ Dzếnh,… ông không sáng tác thêm được nhiều tác phẩm nổi bật và mất đi trong âm thầm. Ông mất ngày 13 tháng 10 năm 1988 sau một thời gian dài bị bệnh tại bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội.

2. Phong cách sáng tác

Quang Dũng không chỉ là một nhà thơ mà ông còn là họa sĩ, nhạc sĩ tài hoa. Là cha đẻ của những tác phẩm nổi tiếng. Tuy là một người nghệ sĩ nổi tiếng thế nhưng cuộc sống của Quang Dũng vô cùng giản dị. Khi được giới nhà giàu biếu tiền để viết thơ ông thẳng thừn từ chối: “Văn chương chữ nghĩa rẻ rúng đến thế ư?”Từ năm 1948, nhà thơ Quang Dũng bắt đầu sáng tác thơ và viết kịch, truyện ngắn và tham gia triển lãm tranh sơn dầu cùng với các họa sĩ nổi danh. Nổi bật trong sự nghiệp sáng tác của ông có bài thơ “Tây tiến” được sáng tác vào dịp Đại hội toàn quân ở Liên khu III tại làng Phù Lưu Chanh, Hà Nam. Khi Quang Dũng đang là đội trưởng của một đoàn quân tại Tây Tiến đã chuyển sang đơn vị khác và đoàn quân Tây Tiến sau một thời gian hoạt động ở Tây Bắc, đã trở về Hòa Bình thành lập trung đoàn 52. Bài thơ Tây Tiến lúc ấy của ông được xuất bản rộng rãi và rất nhiều người biết đến.

Là một trong những bài thơ hay nhất trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Với Tây Tiến – Quang Dũng viết bằng những lời tâm sự, nỗi nhớ đồng đội. Tây Tiến hiện lên với vẻ đẹp núi rừng hùng vĩ thế nhưng nó cũng chứa đựng rất nhiều gian khổ, đau thương của người lính Tây Tiến với vẻ đẹp anh dũng, hào hoa.

3. Tác phẩm tiêu biểu

Tây Tiến, Mùa hoa gạo, Bài thơ sông Hồng, Nhà đồi, Rừng về xuôi, Đôi bờ, Làng Đồi đánh giặc, Rừng biển quê hương, Mây đầu ô, Lính râu ria,…

4. Vinh danh

Năm 2001 Quang Dũng được nhà nước truy tặng danh hiệu Giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật

5. Những nhận định về Quang Dũng và tác phẩm của ông

Tây Tiến – tượng đài bất tử về người lính vô danh. – Vũ Thu Hương

Tây Tiến – sự thăng hoa của một tâm hồn lãng mạn. – Đinh Minh Hằng

Tây Tiến … nơi mà con người Tây Tiến, chiến sĩ Tây Tiến, núi rừng Tây Tiến đã vượt ra ngoài những cảm quan ban đầu của hồn thơ Quang Dũng để đến với đại ngàn thi hứng. Nơi ấy, cuồn cuộn dòng chảy lạnh lùng và đa tình, hiện thực và lãng mạn, bi và tráng. Một Tây Tiến không chỉ níu kéo bước chân người lính trong nỗi niềm nhớ… Tất cả đều gợi ấn tượng của sự “lạ hóa”, của những vẻ đẹp kì ảo khó gọi tên. – Đinh Minh Hằng

Tôi làm bài thơ này rất nhanh. Làm xong, đọc trước đại hội được mọi người hoan nghênh nhiệt liệt. Hồi đó tấm lòng và cảm xúc của mình ra sao thì viết vậy. Tôi chả chút lí luận gì về thơ cả… – Tâm sự của chính tác giả Quang Dũng