Đồng chí Phùng Chí Kiên với phong trào cách mạng tỉnh Lạng Sơn | Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Lạng Sơn

Đồng chí Phùng Chí Kiên (18/5/1901 –  22/8/1941)- người chiến sĩ cách mạng tiền bối tiêu biểu của Đảng, học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người cộng sản mẫu mực, nhà chính trị, quân sự song toàn, người chiến sĩ kiên cường của phong trào cộng sản quốc tế.  

Đồng chí Phùng Chí Kiên (18/5/1901 –  22/8/1941)

Suốt chặng đường 16 năm liên tục hoạt động cách mạng, cuộc đời sự nghiệp cách mạng và tấm gương hy sinh anh dũng của đồng chí cho sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc là biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh thời kỳ (1930 – 1945). Đồng chí có nhiều công lao lớn trong việc tổ chức các lớp huấn luyện quân sự cho các tỉnh miền xuôi, các tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Lạng Sơn.

Hội nghị Trung ương lần thứ 8 ở Pắc Bó, Hà Quảng, Cao Bằng (từ ngày 10 đến 19/5/1941), đã quyết định giao cho Ban Thường vụ Trung ương Đảng trực tiếp chỉ đạo xây dựng và phát triển Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn; cử đồng chí Phùng Chí Kiên – ủy viên Trung ương Đảng, phụ trách công tác quân sự của Đảng, tăng cường cho Ban chỉ huy Đội du kích.

Sau khi Hội nghị Trung ương lần thứ 8 kết thúc, các đồng chí Thường vụ Trung ương Đảng gồm Phùng Chí Kiên, Trường Chinh, Hoàng Văn Kiên, Hoàng Quốc Việt trên đường từ Pắc Bó về khu an toàn ở miền xuôi đã dừng lại ở khu căn cứ Bắc Sơn. Thay mặt Trung ương Đảng, đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư phổ biến Nghị quyết Hộỉ nghị Trung ương lần thứ 8 cho toàn thể cán bộ, chiến sĩ Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn. 

 Tại Lân Táy, xã Tân Lập, đồng chí Lương Văn Tri – Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn báo cáo về tình hình phong trào cách mạng Bắc Sơn – Võ Nhai. Ban Thường vụ Trung ương đã chỉ định kiện toàn Ban lãnh đạo mới của căn cứ địa cách mạng Bắc Sơn – Võ Nhai: Đồng chí Phùng Chí Kiên, Ủy viên Trung ương Đảng được Trung ương phân công đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng căn cứ địa Bắc Sơn – Võ Nhai kiêm Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn. Đồng chí Lương Văn Tri, Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ giữ chức vụ Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, đồng chí Chu Văn Tấn làm Chỉ huy phó Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn.

Tại Khuổi Cưởm (xã Tân Lập), đồng chí Phùng Chí Kiên và đồng chí Lương Văn Tri đã truyền đạt những kiến thức cơ bản về quân sự, trọng tâm là chiến thuật du kích. Đây là những kiến thức quân sự cách mạng ban đầu của Đảng mà cán bộ, chiến sĩ Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn được quán triệt học tập, góp phần nâng cao nhận thức, quyết tâm chiến đấu vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta.

 Với cương vị Ủy viên Trung ương Đảng, được Trung ương phân công đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng căn cứ địa Bắc Sơn – Võ Nhai kiêm Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, đồng chí Phùng Chí Kiên đã xây dựng, củng cố và phát triển căn cứ địa Bắc Sơn – Võ Nhai, một căn cứ địa chiến lược của cách mạng Việt Nam. Các lớp huấn luyện quân sự do Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn tổ chức tại địa bàn Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn và Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên đã góp phần trang bị kiến thức cơ sở về quân sự cho lớp cán bộ quân sự đầu tiên của nhiều tỉnh, thành phố trong nước. Từ đó, tiếp tục phát triển, hình thành các đội vũ trang tuyên truyền ở nhiều địa phương khác. Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn (Đội Cứu quốc quân 1) là một trong những đội quân tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng.

Trước khí thế hoạt động mạnh mẽ của Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, ngày 25/7/1941, thực dân Pháp huy động lực lượng tiến hành một cuộc đàn áp khốc liệt quy mô lớn đối với căn cứ địa Bắc Sơn – Võ Nhai. Trước tình hình đó, để bảo toàn lực lượng, đồng chí Phùng Chí Kiên và đồng chí Lương Văn Tri đã họp bàn với Đảng bộ Bắc Sơn quyết định rút toàn bộ Đội Cứu quốc quân chia làm 2 phân đội theo hai hướng lên Cao Bằng và ra khu vực biên giới Việt – Trung. Phân đội do đồng chí Phùng Chí Kiên và đồng chí Lương Văn Tri chỉ huy rút sang địa phận Bình Gia (Lạng Sơn) qua Na Rì, Ngân Sơn (Bắc Kạn) để lên Cao Bằng.

Ngày 19/8/1941, cánh quân do đồng chí Phùng Chí Kiên và Lương Văn Tri chỉ huy qua Pò Kép (châu Na Rì, Băc Kạn) thì bị địch phục kích, nhưng thoát được. Ngày 21/8, đơn vị lại bị phục kích tại xã Bằng Đức trên đường đi Cao Bằng, đồng chí Phùng Chí Kiên bị địch bắt. Ngày 22/8/1941, đồng chí Phùng Chí Kiên địch chặt đầu rồi đem cắm ở cầu Ngân Sơn để hòng uy hiếp tinh thần cán bộ và nhân dân địa phương. Đồng chí Phùng Chí Kiên đã anh dũng hy sinh, để lại tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, người chiến sĩ cộng sản kiên cường, bất khuất, quên mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Đảng bộ, Nhân dân các dân tộc tỉnh Lạng Sơn luôn khắc ghi công lao và đóng góp to lớn của đồng chí Phùng Chí Kiên đối với phong cách mạng Lạng Sơn, hàng năm Tỉnh ủy Lạng Sơn đã chỉ đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, các ngành, các cấp đẩy mạnh tuyên truyền về thân thế, sự nghiệp, cuộc đời hoạt động cách mạng, những cống hiến to lớn của đồng chí đối với phong trào cách mạng Lạng Sơn trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân./.

Bế Thị Thanh Huyền